Heerlijk Westerwolds Land

Biodiversiteitsproject voor bijen, bodem, boeren en jouw bord.

Wat is Heerlijk Westerwolds Land?

Heerlijk Westerwolds Land is een educatief project waar ‘gezondheidswaarde per hectare’ de rode draad vormt. Hier kun je zien, voelen, beleven en proeven (niet kopen) wat Agroforestry, permacultuur en zoveel mogelijk biodiversiteit voor de gezondheid op ons bord kunnen betekenen. Via inspiratietrainingen, themadagen en excursies leren we mensen hoe je het jaar rond van eigen grond kunt eten.

Heerlijk Westerwolds Land is een akkerbouwperceel middenin de prachtige gemeente Westerwolde (Sellingen) waar het lijkt alsof de tijd een beetje heeft stilgestaan. Westerwolde wordt gekenmerkt door een kleinschalig cultuurhistorisch landschap. Het is een initiatief van Jan Dommerholt en voedingsdeskundige/auteur Rineke Dijkinga. Hun non-porfit pilotproject gaat niet om 'opbrengst per hectare' maar om 'waarde per hectare': voor de bodem, dieren, consumenten, boeren en de aarde. Daarom hebben zij het ook 'een project voor bijen, bodem, boeren en jouw bord' genoemd.

Op de akkers werken we met Agroforestry, in de moestuin met permacultuur en we hebben de afgelopen jaren honderden planten, struiken en bomen aangeplant om de biodiversiteit te verhogen. Op de wandelpaden en in de tuin staan vele informatiepanelen om bezoekers over het project te vertellen.

Veel prachtige wandelroutes lopen langs Heerlijk Westerwolds Land, zoals deze We hebben ook een mooie fietsroute van 59 km van of naar Heerlijk Westerwolds Land De 'Twaalf apostelen route' (9 km) loopt over Heerlijk Westerwolds Land

Het project "Eet het jaarrond van eigen grond" gaat van start op Heerlijk Westerwolds Land

In 2023 schreef Rineke het plan "Eet het jaarrond van eigen grond". Op Heerlijk Westerwolds Land de biodiversiteit verhogen, de bodem verbeteren, mensen leren de overvloed aan voedsel te bewaren, oogstdagen en voedseltrainingen te organiseren etc. is leuk, maar het wordt nog leuker als er een mozaikpatroon door heel Nederland zou liggen met dergelijke oases. 

Vanaf 2024 wordt dit plan op Heerlijk Westerwolds Land uitgevoerd. Hopelijk volgen er in de jaren erna nog heel wat locaties. Lees er verder over in Rineke's blog: 'Reis je een stukje met me mee? Ik ga op voedselsafari'.

Rineke Dijkinga richt zich op het verspreiden van haar kennis via trainingen en het schrijven van boeken. Land kopen leek een opmerkelijke stap voor mensen die geen boer zijn. Maar eigenlijk is ie heel logisch: steeds vaker hoorde ze zichzelf uitleggen dat de fase vóórdat het voedsel op ons bord ligt bepaalt óf en hóe voeding in ons lichaam zijn werk kan doen. Na 20 jaar als voedingsdeskundige in de complementaire gezondheidszorg beseft ze dat de problemen in zowel de landbouw als de gezondheidszorg veel raakvlakken hebben. En dat preventie van chronische ziekte ook via regeneratieve landbouw aangepakt moetenworden.

Lees verder in haar blogs erover: 

Bekijk video's over Heerlijk Westerwolds Land

Over Heerlijk Westerwolds Land

Met de opbrengst van haar boeken kochten Jan en Rineke dit stuk land. Voeding kan pas werkelijk je gezondheid dienen als het uit een gezonde bodem en omgeving komt. 

Geen boerin, toch land

RTL 4 (het programma 'Onderweg naar de regio') nam dit filmpje op op Heerlijk Westerwolds Land. Hoe kwamen we er toe om het te kopen? Neem een digitaal kijkje op ons land.

Terugblik 2021

Een terugblik op 2021. Wat hebben we bereikt, niet bereikt, waar liepen we tegenaan en wat zijn onze verdere dromen?

Agroforestry

Het filmpje hierboven is opgenomen door Wageningen Universiteit in het kader van onze deelname aan de PPS Agroforestry.

Een gezonde voedingsbodem

Een gezonde bodem is van groot belang voor jouw gezondheid: jij bent ook wat jouw eten at.

Quinoa in Nederland

Quinoa wordt sinds enkele jaren in Nederland, waaronder in Westerwolde verbouwd. Zie het filmpje van de oogst van quinoa.

Hoe verloopt de agroforestry in 2022?

Zonnebloemen op het land 2022

Resilience Food Stories op Heerlijk Westerwolds Land

Als we nu de boer niet betalen, betalen we straks de dokter.

Onbekend
De boer als apotheker van de toekomst

Heerlijk Westerwolds Land

Heerlijk Westerwolds Land is een akkerbouwperceel middenin de prachtige gemeente Westerwolde (Sellingen) waar het lijkt alsof de tijd een beetje heeft stilgestaan. Westerwolde wordt gekenmerkt door een kleinschalig cultuurhistorisch landschap met de prachtig meanderende beek de ‘Ruiten Aa’ als middelpunt. Heerlijk Westerwolds Land is een akkerbouwperceel van 2,4 hectare omgeven door zo'n 1,6 hectare bos. Het is een initiatief van Jan Dommerholt en voedingsdeskundige Rineke Dijkinga. De voedselbossen die het perceel omringen dragen bij aan deze bodemgezondheid en aan biodiversiteit. Een must om insecten/bestuivers, vlinders en vogels aan te trekken. Het project gaat niet om 'opbrengst per hectare' maar om 'waarde per hectare': voor de bodem, dieren, consumenten, boeren en de aarde. Daarom hebben zij het ook 'een project voor bijen, bodem, boeren en jouw bord' genoemd.

Heerlijk Westerwolds land is een van de deelnemers aan het pilotproject Agroforestry van de WUR dat klimaatbestendigheid van de landbouw en verhoging van de biodiversiteit tot doel heeft. Zie hieronder de filmpjes die de WUR erover maakte.

Het project draait volledig zonder subsidie of winst-oogmerk. Ze financieren het met de opbrengst van Rineke's boeken

Gezondheidswaarde per hectare

Gezondheid begint primair bij de bodem waarop ons voedsel groeit. De voedselbossen die het perceel omringen dragen bij aan deze bodemgezondheid en aan biodiversiteit. Een must om insecten/bestuivers, vlinders en vogels aan te trekken. Het project gaat niet om 'opbrengst per hectare' maar om 'waarde per hectare': voor de bodem, dieren, consumenten, boeren en de aarde. Er worden gewassen met een duidelijke onderscheidende (voedings)waarde voor mens en natuur geteeld. Heerlijk Westerwolds Land heeft geen winstoogmerk. Het is een pilotproject dat bedoeld is om uit te rollen naar andere streken als de doelen op Heerlijk Westerwolds Land gehaald zijn. De verdienste van Jan Dommerholt en Rineke Dijkinga is het aanreiken van kennis, educatie, het ontwikkelen van hoogwaardige eindproducten/recepten en deze lokaal zien af te zetten. Een ander belangrijk doel is de betrokkenheid tussen de consument en zijn/haar voedsel vergroten. Dat ‘gezondheidswaarde per hectare’ een onmisbaar element is in de gezondheid van mens, dier een aarde.

Betrokkenheid tussen de burger en de herkomst voedsel vergroten is het grootste doel van het project: Mensen informeren/leren en laten zien, proeven en ervaren dat de gezondheid van het voedsel op ons bord (en daarmee onze eigen gezondheid) afhankelijk is van de gezondheid van onze leefomgeving en alles wat daarin gebeurt. Elke consument kan dagelijks duurzame keuzes maken die zowel de eigen gezondheid als die van de aarde ten goede komen. Maar omdat we steeds verder van ons voedsel komen te staan is voor menigeen de connectie tussen voedsel en een gezond milieu verdwenen.

De achtergrond van de plannen voor Heerlijk Westerwolds Land

Het project is een pilot met betrekking tot de teelt van duurzaam humaan voedsel (zowel gewassen, kruiden, struiken en bomen) met een onderscheidende voedings- en economische waarde. Dit heeft een toegevoegde waarde voor bodem, boeren, natuur, dieren, consument, economie en omgeving. De gewassen worden op Heerlijk Westerwolds Land geteeld. Alle ’nieuwe’ te verbouwen gewassen worden, zonder winstoogmerk, als pilot uitgevoerd op Heerlijk Westerwolds land en kunnen - zodra succesvol wat betreft teelt, verwerking en afzet- ook op andere percelen in de regio worden verbouwd.

Onze doelen, zijn net als onze biodiversiteitsplannen, divers:

  1. Educatie & bewustwording genereren over de relatie bodem en voeding & gezondheid
  2. Gewassen telen met een duidelijk onderscheidende waarde voor de gezondheid van mens, dier, bodem en planeet
  3. Biodiversiteit verhoging in de bodem, op het land en het etensbord van de consument
  4. Bijdrage leveren aan Klimaat adaptatie/mitigatie 
  5. Een nieuw verdienmodel voor de kleinere boer en akkerbouw percelen genereren
  6. Een gezond eindproduct ontwikkelen met deze gewassen
  7. Kleinschalige mechanisatie ontwikkelen zonder fossiele energie
  8. Werknemers, ondernemers en scholieren met stress gerelateerde klachten een ontspannen plek bieden om buiten te werken
  9. Waarde-creatie in de regio Westerwolde (wat betreft toerisme, leefbaarheid van het platteland, economie)
  10. Positief imago voor ‘Handwerk’ creëren.
  11. Cittaslow in woord en daad gestalte geven.

Ontmoet je eten op Heerlijk Westerwolds Land

Het slechts 2,4 hectare perceel is opgedeeld in 5 kleine stroken waar allerlei gewassen als boekweit, haver, gerst, lupine en (veld)bonen worden verbouwd. Het is omgeven door 2 bosranden die worden omgevormd naar voedselbos. Tussen elke strook akkerbouw ligt een houtwal met allerlei soorten struiken en bomen. Ook zijn er een grote moestuin en een natuurvriendelijke oever aangelegd op Heerlijk Westerwolds Lands. De rode draad op dit project is om te komen tot een zo groot mogelijke biodiversiteit. Hier draait het niet om ‘opbrengst per hectare’ maar om een zo groot mogelijke ‘gezondheidswaarde per hectare’. Gezondheid voor zowel mens, dier/insect, bodem en natuur.

Op Heerlijk Westerwolds Land vertellen wij over deze connectie. Ook geven wij, als het maar enigszins kan qua weer  de cursussen en trainingen op het land. En eten we de producten van het land en van lokale boeren & producenten. Een unieke manier om consumenten te betrekken bij de herkomst van hun voedsel. En om lokaal eten op de kaart te zetten. Bovendien kunnen we bedrijven, bestuurders en organisaties laten ervaren wat onbewerkt, divers, lokaal en vitaal voedsel kan doen voor de gezondheid van hun werknemers.

In 2020: Van onder naar boven op de foto: boekweit, Friese Woudbonen, gerst, haver en weer gerst.

De groenten van Heerlijk Westerwolds Land worden vooral voor de gasten op het land gegeten.

Maximale bio-diversiteit, een must voor de gezondheid van mens, dier, bodem en planeet

Voor het vakblad Orto Fytho schreef ik dit uitgebreide artikel 'Bodempijn' over de analogie tussen bodemgezondheid en onze gezondheid. Twee van de grote problemen die de bodem en onze (darm)gezondheid negatief beïnvloeden zijn deze:

  1. Het verlies van biodiversiteit door het toepassen van monoculturen is zorgwekkend voor onze planeet en voor onze eigen gezondheid.[1,2] de biodiversiteit in onze darm bepaalt voor een groot deel de gezondheid van die darm. Hoe groter de diversiteit aan micro-organismen, des te gunstiger het effect op onze gezondheid. De diversiteit van ons darm-microbioom is primair afhankelijk van de diversiteit van ons voedsel.[3] En ook al lijkt het productaanbod in de supermarkten een grote variëteit te kennen – de overgrote meerderheid van wat we eten, is afkomstig van monoculturen uit de landbouw: tarwe, soja en mais, aangevuld met vlees en melk. De laatste zijn weliswaar geen gewassen, maar de dieren (althans uit de bio-industrie), die ons dit voedsel leveren eten deze monoculturen wel. Daar komt nog bij dat deze monoculturen nagenoeg allemaal resistent zijn voor glyfosaat, met grote gevolgen voor de bodem maar ook de menselijke gezondheid. Zeker waar het jonge kinderen betreft. Een zeer informatief boek die o.a. deze problematiek belicht is geschreven door een Amerikaanse kinderneuroloog: Goed Vies. " Echt eten, gekweekt op een voedingsrijke bodem, en contact met de natuur vormen een natuurlijke remedie tegen de toenemende epidemie aan chronische kinderziekten."
  2. Het gebrek aan organisch materiaal in de bodem – kunstmest levert dit immers niet – is analoog aan het gebrek aan vezels in onze voeding. De gemiddelde Nederlander eet nog steeds veel te weinig vezels. Zeker als je het vergelijkt met onze voorouders die zo’n 110 gram vezels per dag aten. Zonder fermenteerbare vezels kan ons darmmicrobioom niet gedijen en produceert het minder korte-keten-vetzuren. En juist deze korte-keten-vetzuren, als boterzuur, lijken de grote dirigenten te zijn als het gaat om onze totale gezondheid. Door het gebrek aan organisch materiaal in de bodem verdwijnt een groot deel van het bodemleven. Humus in de bodem zorgt onder meer voor zuurstof en capaciteit om voedingsstoffen en water werkelijk op te nemen. Geen wonder er grote zorgen zijn over de kwaliteit van ons voedsel.

Over de relatie tussen de bodem, de natuur en onze eigen gezondheid schreef ik deze artikelen:

Wij zijn wat ons eten eet

We weten bijna allemaal dat essentiële en vitale voedingsstoffen onontbeerlijk zijn voor onze gezondheid. Deze voedingsstoffen kan ons lichaam in veel gevallen niet zelf maken. Onze voeding zal deze dus moeten bevatten. De opname van deze wezenlijke voedingsstoffen is sterk afhankelijk van de gezondheid van de darm. Maar vóórdat deze voedingsstoffen op ons bord en in ons lichaam belanden zijn we afhankelijk van de gezondheid van de bodem. Wij zijn simpelweg afhankelijk van wat ons eten eet. De plantaardige of dierlijke voedingsmiddelen op ons bord hebben de voedingsstoffen ‘gegeten’ die de bodem, direct of indirect, aan ze geleverd heeft. En die bodem is anno 2019 niet meer zo rijk aan voedingsstoffen als we misschien wel denken. Voedsel met voldoende nutriënten en diversiteit is dè uitdaging waar de wereld voor staat.(1) De bodem is eigenlijk het kind van de rekening geworden van de decennialang toegepaste intensivering, schaalvergroting en industrialisering van de landbouw. Het resultaat is dat onze bodem flink uitgeput is. Volgens de Indiase wetenschapper en agro-ecologist Vandana Shiva, die in oktober 2018 een vlammende wake-up-call gaf in Nederland, is er over tien jaar geen leven meer mogelijk als we niet nú inzetten op een gezondere bodem. 'Duty to care', 'non-violating farming' waren onderdeel van haar pleidooi om ECHT te gaan voor de gezondheid van de aarde/de bodem. 'Our future is in the soil': elke beschaving die verloren ging, verging door 'soil destroy'. Duurzame landbouw kan alleen plaatsvinden als we hand in hand met de wetten van de natuur gaan samenwerken: biodiversiteit, vitaliteit, lokale productie en aandacht voor ecosystemen. Ze schreef een haarscherp boek over: 'Wie de wereld nu echt voedt'.

Het bodem voedselweb. Wij zijn wat ons eten eet.

De aarde voedt ons als wij haar voeden, de boer voedt de maatschappij als de maatschappij de boer voedt en het zaad zal zich steeds vernieuwen als wij het zaad in haar kracht laten.

Vandana Shiva

Zodra je aan één draadje in de natuur trekt, ontdek je algauw dat de rest van het universum eraan vastzit.

John Muir

Duurzame, kleinschalig land- en tuinbouw

Kleinschaligheid

Westerwolde bestond ooit uit kleine akkers omgeven door houtwallen. Eigenlijk zoals Heerlijk Westerwolds Land er nu weer uitziet. Ons uitgangspunt is dat we het land zo gaan inrichten en gebruiken dat het past bij de bodemgesteldheid en de cultuurhistorie. Met oude waarden en normen de sprong naar een duurzame toekomst maken.

Op Heerlijk Westerwolds Land gaan we een keur aan methodes en gewassen uitproberen:

  • teelt één- en meerjarige akker- tuinbouwgewassen.
  • voedselbos/permacultuur
  • agroforesty,
  • akkerranden,
  • grondstoffen voor medicinale producten,

De opzet is om te zien, te ervaren of deze combinatie werkt. De meeste projecten kiezen voor één van bovenstaande modellen. Op Heerlijk Westerwolds Land worden ze tegelijk ingezet. Het biedt ook de mogelijkheid om bepaalde rassen/soorten en teeltmogelijkheden uit te proberen/te onderzoeken voor klimaatadaptatie.

In 2019 en 2020 hebben we de volgende meerjarige gewassen aangeplant: grijze els, tamme kastanje, pijnboom, winterlinde, paw paw, moerbei, krentenboompje, zilverbes amandel, struikkers, gele en zwarte ribes (5 soorten), vlier, grote bosaardbei, udo, gele kornoelje, vossebes (2 soorten) duindoorn, (5 soorten) braamboos, framboos (5 soorten), wijnbes, rozemarijn, hop, druiven, (4 soorten) marok munt, pepermunt, brandnetel, brem, sleedoorn, meidoorn, walnoten (5 soorten) honingbes (7 soorten), fazantbes, daslook, hondsroos,( 7 soorten), eeuwig moes, asperge, shiitakes.

Eenjarige gewassen

Ook eenjarige landbouw gewassen met een toegevoegde waarde (bijvoorbeeld Omega 3 vetzuren, speciale vezels zoals beta glucanen in naakte gerst/rogge, volwaardige aminozuren of bijzondere fytochemische stoffen zullen worden verbouwd. Zo werd er in 2019 volkoren quinoa verbouwd. Niet alleen omdat het een gezond, hoogwaardig eiwit is maar ook omdat het een plant is die zeer diep wortelt (om de bodem verder te verbeteren) en het zeer goed tegen droogte kan. Quinoa wordt sinds enkele jaren in Nederland, waaronder in Westerwolde verbouwd. Zie het filmpje van de oogst van quinoa:

Rineke in veld met Westerwoldse quinoa

Tamme kastanjes leveren voedzaam en lekker meel

Daslook in voedselbos Heerlijk Westerwolds Land

Heerlijk Westerwolds Land is omgeven door bossen, struiken en een rij walnootbomen

Agroforestry

Agroforestry is een teeltsysteem waarin bomen of struiken bewust worden gecombineerd met eenjarige teelten of grasland en veehouderij. Een voorbeeld van agroforestry is de combinatie van fruit- of notenbomen met akkerbouwgewassen. Er zijn heel veel andere combinaties denkbaar; als de teelt van noten, vruchtdragende struiken in een combinatie met groenteteelt, akkerbouw of het houden van landbouwhuisdieren.

Kenmerken:

  • zowel akkerbouw als bomen/struiken (in rijen)
  • voorkomt erosie, geeft luwte
  • CO2 vastlegging in de bodem en hout
  • groeiende bodemvruchtbaarheid

Het perceel wordt zodanig ingericht dat er een combinatieteelt is van akker/tuinbouw met bomen en struiken. Deze bomen en struiken staan in rijen. Op deze wijze is tussen de rijen akker-tuinbouw mogelijk en mechanische oogst van de vruchten van de bomen en struiken.

De houtige gewassen leveren de eerste jaren geen voedsel. Geleidelijk aan worden ze groter, waardoor er een omslagpunt wordt bereikt en eenjarige teelten naar de achtergrond verdwijnen en de zaden/noten/vruchten lucratief worden. Dit is ook het moment om de ruimte tussen de bomen te benutten voor schaduw verdragende bomen/struiken (ook rijenteelt)

Akkerranden

De akkerranden van het perceel zijn ingericht met vooral bessen, noten en medicinale planten/struiken. Ze fungeren als plaag bestrijding maar tevens als leverancier van hoogwaardige voedselgewassen. Tot nu toe worden (bloem)akkerranden in de landbouw vooral aangelegd d.m.v. subsidie. Als dit stagneert verdwijnen ze vaak weer. Anders zou het zijn als de randen commercieel interessant zijn, als er een goede markt voor is. In onze randen hebben we o.a. een paar honderd Gojibessen aangeplant: een volwaardig eiwit, een plant met zeer hoogwaardige antioxidanten en een overheerlijk ingrediënt voor bijvoorbeeld muesli, cake en koek. Ook honingbessen, rozenbottels en duindoorn staan in de akkerranden om tot hoogwaardig eindproduct te worden verwerkt.

Calendula bloeit bijna het hele jaar rond. Daarmee is het een belangrijke plant voor natuurlijk plaag bestrijding.

Het innovatieve van het project

De insteek van deze pilot is nieuw: gezondheid voor mens & milieu vormen de rode draad. De grote verschillen met andere projecten zijn:

1) Er zijn momenteel heel wat duurzame landbouw-projecten. 

Of projecten om de locale economie/voedselketens weer op te starten. Het unieke aan dit project is dat de meerwaarde die de gewassen hebben voor zowel de gezondheid van de mens (voedingswaarde) als de gezondheid van het milieu de rode draad vormen: Gezondheidswaarde per hectare! Alleen als het voor beide een duidelijke meerwaarde heeft en er vermarkting kan plaatsvinden, zal het worden toegepast op Heerlijk Westerwolds Land.

2) Een deel van de werkzaamheden zal NIET te mechaniseren zijn. 

Het is immers een kleinschalige pilot. Daarom zal een deel van het werk (zowel oogst als verwerking) met mankracht plaatsvinden.Indirect hopen we op deze manier bij te dragen aan een nieuwe framing van ‘handwerk’: werken op het land en de verwerking van de oogst is niet iets voor laaggeschoolden maar een groot goed voor iedereen die zingeving aan zijn leven wil geven en daarmee direct een bijdrage aan een gezondere aarde wil leveren.

3)Goede afzetmogelijkheden ‘nieuwe’ gewassen

  • Rineke Dijkinga heeft al eerder lokale producten op de markt gebracht onder het merk PUUR Rineke. Deze zijn door lokale bio-boeren geteeld. Zie hieronder het filmpje van de naakte haver die onder het merk PUUR Rineke op de markt werd gebracht.
  • Er is een toenemende vraag naar lokale, onbewerkte, duurzame maar vooral ook schone en volwaardige producten.
  • Er is een toenemende belangstelling voor plantaardige eiwitten en vetten. Hier liggen volop mogelijkheden om uit te zoeken welke soorten/rassen het hier goed doen. Het pseudograan quinoa, tot voor kort uit Zuid-Amerika, is in 2015 in Sellingen met succes verbouwd. En in 2019 is het verbouwd op Heerlijk Westerwolds Land. Zie het filmpje erover.
  • Er wordt volop gewerkt aan de lokale verwerking. De werkelijke meerwaarde van een gewas kan de lokale economie, inwoner en boer ten goede komen door er in de regio eindproducten van te maken.
  • Streekproducten: Veel gewassen zijn op hetzelfde moment rijp en worden geoogst. Door ze bijvoorbeeld te fermenteren, in te maken, te drogen of er pesto van te maken, blijft de voedselkwaliteit hoog, terwijl je daardoor over een veel langere periode streekproducten kunt gebruiken. Verwerking van streekproducten betekent ook een meerwaarde voor de producten en de duurzaamheid: kortere lijnen, kortere bewaartijd, duurzame bewaarmethoden etc. 
  • 50-Plussers uit de regio kunnen hier een leuke, zinvolle tijdbesteding in vinden.
  • Er is grote vraag naar duurzaam verbouwde producten voor het maken van natuurlijke medicijnen. Dit kan voor boeren een grote meerwaarde zijn om akkerranden duurzaam & economisch rendabel te krijgen, zonder subsidie.

4) Samenwerkingen

Een goede boer is een vakman met oog voor zijn grond en zijn gewassen. Dat zijn wij niet. Daarom werken wij meer of minder intensief samen met o.a. deze bedrijven en organisaties. Niet alleen wat betreft kennis, ook wat betreft werkzaamheden:

  • van Hall Larenstein, minor Feeding our planet / Eric de Bruin (Lector duurzame eiwitten)
  • Wageningen University/PPS Agroforestry
  • Het Blauwe Huis kruiden/Ruinerwold
  • Jaap Dun Akkerbouwer Musselkanaal, permacultuur affiniteit
  • Buro Clabbers, inrichting en realisatie voedselbos
  • Harm Sassen/Sassenhoeve Onstwedde, akkerbouwer die de akkerbouw gewassen voor ons teelt
  • De Woeste Grond, die in de verwerking van de producten een belangrijke rol speelt.
  • Verrassend Doordacht.nl die een deel van de groente, bloemen en kruiden teelt
  • Mennoos Kookerij Groningen, die een rol speelt in de verwerking.