Eet het jaar rond van eigen grond

Het jaarrond eten van eigen grond: de oplossingen en kansen

Wij geloven dat het mogelijk is om jaarrond voor een heel groot deel van eigen bodem te eten. Door de overvloed van het seizoen te verwerken, zou de consument tevens het jaar rond van een CSA, Herenboer etc. voedsel kunnen consumeren. Dit versterkt zowel de binding als het inkomen van CSA tuinder/herenboer/Caring Farmer. Bovendien ontstaan er op deze manier nieuwe kansen voor zogenaamde ‘verwerkings CSA’s/Herenboeren’: boeren/tuinders die te ver van een grote stad af zitten voor een (vers) oogstdeel, maar wel hun oogst zouden kunnen verwerken en deze verkopen in de bestaande lokale verkoopkanalen.

Ook voor de vele voedselbossen die in Nederland ontstaan, zou dit plan van meerwaarde kunnen zijn. Zij kunnen in hun regio ook de verwerking en afzet gaan coördineren/regelen middels deze training/oogstverwerking pilot.

CONCREET:

Om kwalitatief en kwantitatief het hele jaar rond veel meer van eigen bodem te eten hebben wij dit plan, dat in 3 fasen geïmplementeerd kan worden:

1) De ontwikkeling van een pilot verwerkingslocatie

Een lokatie waar biodiversiteit op de bodem en ons bord het voornaamste doel zijn. Biodiversiteit is immers de basis van veerkracht. En veerkracht is de basis van de gezondheid van al wat leeft. Heerlijk Westerwolds land word in elk geval een pilot-lokatie die het principe ‘het jaar rond van eigen grond’ gaat toepassen en uitwerken:

• Op smalle stroken wordt een zeer diverse hoeveelheden gewassen geteeld. Denk aan allerlei granen, peulvruchten, groenten, fruit en kruiden. Het project is al ingericht als Agroforestry, in 2024 gaat ook de inrichting in smalle stroken plaatsvinden.
• Dit vereist een totaal andere manier van mechanisatie: kleinschalige elektrische mechanisatie met 1 basismachine moet ervoor zorgen dat deze grote variëteit aan gewassen gezaaid, gewied en geoogst kan worden. Dit heeft grote voordelen voor de bodem (druk), de vermindering van kosten (die anders in allerlei verschillende werktuig-dragende machines geïnvesteerd moet worden) en de kosten (en vervuiling) die met het hoge gebruik van fossiele energie in de landbouw gepaard gaan. Bovendien kun je als agrariër/teler weer het juiste oogstmoment kiezen (nu wordt dat vaak ingegeven door het moment waarop de loonwerker kan) Een deel van de oogst zal in dit model altijd handmatig plaatsvinden. Dat zien wij als voordeel en niet als nadeel, zoals vaak wordt verkondigd.
• Dit vereist een totaal andere manier van verwerken. De monoculturen op het land kunnen prima verwerkt worden door de voedingsmiddelenindustrie. Maar de kern voor onze gezondheid ligt in duurzaam, divers en zoveel mogelijk onbewerkt voedsel. Zeker de laatste twee voorwaarden worden niet door de voedingsmiddelenindustrie gerealiseerd. Daar liggen dus grote kansen.
• Deze pilot locatie gaat teven dienstdoen als trainingslocatie (zie punt 2). Voor boeren/tuinders/telers die een verwerkingslocatie willen worden (of bestaande die de verwerking van hun oogst willen oppakken) Deze oogst kan vervolgens aan boerderijwinkels, CSA's, Herenboeren, Caring Farmers, Hofweb, Streekboer en andere aanbieders van duurzaam/lokaal voedsel in de omgeving worden verkocht aan consumenten/bedrijfskantines.
• En natuurlijk is het de bedoeling dat deze 'verwerkingspilot' zo snel mogelijk in andere delen van Nederland 'gekopieerd' gaat worden.

2) Trainingen om de oogst te leren verwerken tot eindproduct. 

Doelgroepen oa: consumenten, koks, cateringbedrijven, groenteboeren, CSA’s, tuinders en melkveehouders, beheerders van voedselbossen. Tijdens deze trainingen leren deelnemers onder andere vers voedsel te fermenteren, pickelen, drogen, wecken en er bewaarbare pesto’s, chutney’s, soepen en sauzen van te maken. Op zo’n manier dat het ook veilig gebeurt, de gezondheidswaarde en voedingswaarde overeind blijven en het de smaak ten goede komt. Dus niet de bewerkte manier van voedsel bewerken zoals we die nu kennen maar de oorspronkelijke/ambachtelijke. Die kennis is voor een heel groot deel verloren gegaan en zou weer opgepakt moeten worden. Die kennis moet op een gedegen manier gebeuren om mislukking te voorkomen / de voedselveiligheid niet in gevaar te brengen. Voor een consument is het misschien niet erg als het fermenteren van een kilo kool niet lukt, voor een teler is een gegarandeerde uitkomst wel cruciaal. Het is immers zijn inkomen. En het betreft onze voedselveiligheid.

Deze trainingen zouden een fantastisch vervolg kunnen zijn op de opleidingen die de Regeneratieve School al biedt.

3. Opleidingen op scholen om de oorspronkelijke voedselbewerking weer te leren.

Ooit was de voedselverwerking en bereiding een ambacht: voedsel werd zo bewaard/geconserveerd en tot eindproduct verwerkt dat mensen het hele jaar van eigen grond konden eten. Die tijd is voorbij: 60-80% van al ons voedsel is dusdanig bewerkt dat het noch de diversiteit op ons bord, noch de gezondheid kan dienen. Het zou voor jonge mensen (of mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt of start-ups) een fantastische kans zijn om weer een vak te leren waar je trots op kunt zijn. In dit geval zou het niet alleen om verswaren gaan maar om de verwerking van bijvoorbeeld granen, zuivel, eieren en peulvruchten tot volwaardig eindproduct. Zo komen ook de 'basics in je keukenkast/koelkast' zoveel mogelijk van eigen bodem. Logischerwijs zijn hier al locaties voor beschikbaar waar dit mogelijk is. In mijn eigen omgeving denk ik bijvoorbeeld aan de Makeport Mercurius.