Een keer zaaien zes keer oogsten

5 oktober 2022

Het is en blijft een bijzonder gewas, boekweit. Een van mijn favorieten op het land en op mijn bord. Ik schreef er al eerder iets over, dit ging vooral over het 'graan' boekweit. En ook in veel artikelen en recepten van me kom je boekweit tegen. Bijvoorbeeld omdat het een prachtige bron van resistent zetmeel is, topvoedsel voor je darmen om boterzuur aan te maken. 

Westerwoldse boekweit/haver/veldbonen tagliatelle met geroosterde seizoengroenten, boekweitblad en bloemen en boekweit crunch. Klik hier voor het recept "Het leven is een aaneenschakeling van magie en pasta'.

Een keer zaaien, zes keer oogsten.

Maar dit jaar (2022) was voor mij een extra bijzonder oogstjaar van dit jammergraan (de bijnaam van boekweit omdat de oogst vroeger zo vaak mislukte door het korte groeiseizoen) Niks geen gejammer:

  • Ondanks de droogte en hitte een prachtige opbrengst van het land. Met prachtige grote korrels. Dus lekker voor nieuwe Westerwoldse pasta’s &  melen en met een beetje geluk ook de kasha korrels. Even afwachten of ze gepeld kunnen worden met de nieuwe peller van molenaar Cees.
  • De niet gepelde korrels vormen prachtig wintervoedsel voor in je vensterbank. Doe ze in een bakje aarde, zet op een mooi warm plekje en je hebt binnen 2-3 dagen een hele bak met prachtige microgroenten. Geconcentreerd topvoedsel! Wil jij ook aan de slag en je verwonderen over de power van dergelijke zaden? Je kunt deze kiemzaden (dus deze zijn niet voor consumptie) ook kopen bij bijvoorbeeld Land van Ons of Mole't Lam. Vanaf mei kun je ze eventueel ook in een stukje van je tuin zetten en heel wat insecten aantrekken. Microgroenten kweken in je vensterbank is een fantastische manier om met weinig kosten (ook van energie) super geconcentreerde groenten op je bord te krijgen. Je hebt er ook maar weinig van nodig omdat ze zoveel kracht hebben.
  • Wat een wilde en honingbijen gonsden er dit jaar weer op de boekweit. Op ons kleine stukje leverde het zelfs een oogst van 16 potten op! Als je bedenkt dat 1 bij in zijn leven 1 theelepeltje honing kan maken, dan is dat wel iets om heel dankbaar voor te zijn en zuinig mee te zijn. Er zuinig mee zijn zou bovendien mooi zijn voor onze gezondheid: honing en suiker als een absolute delicatesse zien die je heel af en toe eet.
  • De mooiste 'oogst' vind ik wel dat het voor de tweede keer dit jaar de grond uitbruist. De zaden die met de oogst op het land achtergebleven waren ontkiemden na de eerste regenbui in september. We eten ze de laatste weken steeds vers over een salade. Maar het zijn er zoveel dat ik een groot deel van deze mini boekweit plantjes ook maar gedroogd heb: ze zijn nu immers supervoedzaam omdat ze nog zo klein zijn. Als de nachten iets kouder worden sterven ze bovendien weer af. Dus staan laten heeft geen zin voor de natuur. Gedroogd krijgt het bijna nog meer ‘umami’ dan de microgroenten vers eten. Ik heb er een heerlijke pesto van gemaakt. En mijn eigen 'powerfood strooisel' met volop antioxidanten, vitamines en sporenelementen. Een mengsel van boekweitblad & bloem, een beetje Shiso, brandnetelzaden en wat wakame. Een soort ‘multivitamine’strooisel zeg maar. Zo mooi om te zien, zo lekker en wat een diversiteit aan voedingsstoffen!
  • En als laatste: en dat vond ik bijna de mooiste ‘oogst’: Ik vroeg me af of de blaadjes en bloemetjes nog iets voor onze gezondheid konden betekenen. Van de korrels weet ik dat wel. Zie mijn andere artikel over boekweit. Maar de blaadjes en bloempjes? WOW! Wat bijzonder dat deze zo ongelooflijk veel gezonde eigenschappen hebben. We zouden het bijna als groente kunnen gaan verbouwen. Zie hieronder. Het werd een fantastische maaltijd: Westerwoldse pasta met boekweit microgroenten en een crunch van boekweit, lupine en zonnebloempitten.


Oogst 2022; 16 potten boekweithoning van een klein perceel boekweit op Heerlijk Westerwold Land door imker Jan Kruit uit Ter Apel.

Erg lekker, vind ik; de pasta's die gemaakt worden van Westerwoldse granen waaronder boekweit:

  • Pasta van haver, boekweit, naakte gerst, rogge en Emmerkorn 
  • Pasta van haver, boekweit en veldbonen. Deze pasta heeft een eiwitgehalte van ruim 20 gram/100 gram. Dat betekent dat je je maaltijd met nog maar weinig ander eiwit hoeft aanvullen om deze compleet te laten zijn.

De gezondheidseffecten van de boekweit bloemen en het blad

  • De bloemen en blaadjes bevatten bijzonder (polyfenolen) antioxidanten als rutine, quercetine, hyperoside, anthocyanen (in de rode steeltjes), flavonen, flavonolen, proanthocyanidinen. Deze worden, in combinatie met een gezonde voeding- en leefstijl, met vermindering van ontstekingen, versterking van ons immuunsysteem, verlaging van het risico op hart- en vaatziekten/bepaalde vormen van kanker gelieerd. (1) Zie verder in mijn uitgebreide artikel over antioxidanten.
  • Rutine heeft bijvoorbeeld een belangrijke functie in de versterking van onze haarvaten en verbetert de microcirculatie (alleen je brein heeft al ….km haarvaten) Ook zorgt het voor een betere terugvloed van bloed naar het hart vanuit de benen. Wat bijvoorbeeld bij spataderen zeer wenselijk is. Het rutine gehalte van de afzonderlijke delen van de plant is van hoog naar laag: bloem, blad, zaad, stengel, wortel. (2)
  • Net als bijvoorbeeld rode bieten hebben de bladeren en bloemen van boekweit een bloeddrukverlagende werking (doordat ze zorgen voor vaatverwijding door stikstofmonoxide)
  • Mogelijk (onderzoek was met dieren) heeft een bloedsuikerspiegelverlagende eigenschappen. En kan het bijdragen aan vermindering van insulineresistentie.(3)
  • Mogelijk (ook dieronderzoek) voorkomt het de oxidatie van vetten en verhoogde bloedvetten. Zo zou het preventief ten aanzien van hart en vaatziekten kunnen werken.(4
  • Alleen maar goed nieuws? Nee, zeker niet. Dat bestaat niet bij voedingsmiddelen. Te veel eten van blad en bloem kan fotosensitiviteit/fototoxiciteit na blootstelling aan zonlicht veroorzaken (door de stof fagopyrine) Dit kan onder andere huiduitslag tot gevolg hebben. Ook kunnen er, net als bij elk ander voedingsmiddelen, allergische reacties (astma, maag-darmklachten) optreden bij overgevoeligheid voor de plant.(5) 

Over de auteur van dit artikel

Rineke is opgeleid als natuurgeneeskundig- en orthomoleculair therapeut. Ruim 15 jaar lang heeft ze mensen met chronische klachten begeleid in haar praktijk op het gebied van voeding en leefstijl. Inmiddels richt ze zich volledig op het inspireren van mensen om te kiezen voor onbewerkt, gezond, duurzaam en divers voedsel via haar boeken, lezingen, platforms, magazines en trainingen. Omdat het voor veel mensen moeilijk bleek om gezond eten in de praktijk te brengen, begon ze in 2011 boeken te schrijven. 

(H)eerlijke recepten plus uitgebreide achtergrondinformatie om je gezondheid positief te beïnvloeden, vormen in alles wat ze schrijft de rode draad. Het geld van haar bestsellers investeert ze grotendeels in hun biodiversiteitsproject Heerlijk Westerwolds Land. Door een boek te kopen of cadeau te geven ondersteun je niet alleen haar gedachtengoed maar maak je het ook mogelijk dat Rineke volledig onafhankelijk van subsidies, adverteerders of financiers haar jarenlange kennis gratis kan blijven delen.