Het verhaal achter MOOI eten uit de lokale keten

Stel je voor: lokale, gezonde producten uit regeneratieve landbouw, deze weer leren bereiden tot prachtige, voedzame maaltijden, de hand schudden die je voedt, de passie en liefde van de boeren en telers proeven, verbinden met je leefomgeving, prachtige (voedsel)landschappen, leven met de seizoenen, eerlijke prijzen voor de boer en een sterke sociale cohesie. Wij zijn dit allemaal, sinds de industrialisering, als samenleving steeds meer kwijtgeraakt. Maar door alle crises, is het urgenter dan ooit dat we dit weer terugbrengen. Daar zetten wij ons elke dag met veel passie voor in!

Wij inspireren je graag om meer lokaal en MOOI te gaan eten. We informeren je over wat ‘MOOI eten’ voor je gezondheid kan doen. Wij willen je laten ervaren en proeven dat ‘MOOI eten’ niet alleen vult maar je vooral voedt. We vertellen je ook graag wie dit ‘mooie eten’ met liefde voor je heeft gemaakt en wat de passie van deze boer/teler of producent is. We enthousiasmeren je het verhaal achter ‘mooi eten’ verder te vertellen als inspirator. Of het als creator op het bord van anderen tot leven laat komen. Dat doen we met:

Dit platform, met blogs over lokaal, betaalbaar, gezond en duurzaam eten, recepten, energiebesparende kooktips, video’s, campagnes, aanbiedingen en acties. Je kunt ons volgen via LinkedIn en Instagram.
Een prachtige MOOI Eten demonstratieplek (Heerlijk Westerwolds Land) om te leren en te ervaren, met outdoortrainingen, workshops en leuke events.
Een MOOI Eten uit de Lokale Keten keurmerk/label. Hoeveel keurmerken er in Nederland ook zijn, keurmerken die écht voedsel (zonder geraffineerde of loze stoffen) die werkelijk goed zijn voor de gezondheid van zowel mens, dier als aarde zijn, zijn er nog niet.

Heerlijk Westerwolds Land is de uitvalbasis van MOOI eten uit de lokale keten. Hier worden de outdoortrainingen, workshops en informatiedagen gegeven. Een prachtige plek midden in Westerwolde, ook wel "het best bewaarde geheim van Nederland" genoemd.

Wat verstaan wij onder MOOI Eten? Voor ons is dat eten dat:

Onze gezondheid én die van de aarde een dienst bewijst;
Een lust voor het oog en je smaakpapillen is;
Zoveel mogelijk met het seizoen meegaat en zo zorgt voor ongelooflijk veel (en broodnodige) variatie in geur, kleur en smaak op je bord;
Voedzaam is (doordat het zijn voedingsstoffen behouden heeft) zodat het ook daadwerkelijk verzadigd en een bijdrage levert aan voedingswaarde.
Een zo klein mogelijke CO2- en watervoetafdruk heeft.
Met liefde, respect en aandacht voor mens, dier en natuur is geteeld/gehouden en verwerkt is;
Een verbinding heeft met de boer, teler of producent en zo ons eten een gezicht geeft;
Zoveel mogelijk van lokale oorsprong is en duurzaam geteeld is;
Jouw voldoening en zingeving kan geven omdat het je uitnodigt om met alle facetten van voeding bezig te zijn.

Rineke Dijkinga was al ruim 2 jaar bezig met het platform MOOI Eten uit de lokale keten: ze schreef er 2 bookazines over: MOOI Eten | goed om te weten. En MOOI Eten | MOOI Leven. Toen de tweede in november 2022 van de drukpersen rolde, besefte ze: er moet een levendig verlengstuk van de bookazines komen. En zo ontstond deze plek waar je terecht kunt voor nog veel meer tips over betaalbaar, lokaal, gezond en duurzaam eten, recepten, energiebesparende kooktips, filmpjes, campagnes, aanbiedingen en acties.

Er is nog zoveel te vertellen, te delen en vooral te DOEN. Ook omdat het verband tussen wat wij doen met mes en vork en de gezondheid van onszelf, de aarde, de natuur, het klimaat, de bodem, ons landschap en alle crisissen hieromtrent veel mensen ontgaat. Niet zo gek: we horen/zien nog te weinig hoe we zelf via onze messen en vorken invloed uit kunnen oefenen op de vele gezondheidscrisissen die er gaande zijn bij mens, dier en planeet. Door lokaal, duurzaam en met het seizoen mee te gaan eten kunnen we héél veel problemen een flinke zet in de goede richting geven. Dus laten we vooral stappen gaan zetten en de regie over ons etensbord pakken. Dat is ongelooflijk hard nodig. Hieronder leggen we uit waarom:

We noemen hieronder slechts 5 redenen waarom kiezen voor lokaal, duurzaam voedsel zoveel kan oplossen voor de gezondheid van mens, dier en aarde. En voor de leefbaarheid van het platteland en het landschap:

1) Tegenwicht bieden aan monopolie/ondersteun de kleine, lokale, duurzame boer. Heel ongemerkt is de hele voedselketen in handen gekomen van een paar partijen. Met toch wel dramatische gevolgen. Een citaat van Wouter de Heij : “Om te beginnen moet je begrijpen dat de vijftigduizend boeren in Nederland, en trouwens bijna alle boeren in Europa, geen kant op kunnen. Ze opereren in een markt met een bijzonder klein aantal afnemers. In Nederland praten we over vier tot vijf organisaties die 90 procent van de levensmiddelen inkopen en vervolgens weer verkopen via supermarkten.” De machtige inkooporganisaties kunnen de prijs die boeren voor hun producten krijgen laten zakken tot de kostprijs of pal daaronder. Boeren maken dan ook geen winst, een enkeling daargelaten. Tegelijkertijd bedienen die vier, vijf organisaties via hun supermarkten de ruim 17,5 miljoen Nederlanders. Een paar aanbieders kunnen de markt naar hun hand zetten. Ze kunnen hun prijzen zo vaststellen dat ze hun winstmarges maximaal maken. Als we dit geen halt toeroepen is het niet ondenkbeeldig dat onze voedselzekerheid in gevaar komt. Denk ook aan alle klimaat- en geopolitieke crisissen die er momenteel spelen.
2) Omdat we daarmee ongelooflijk veel voedselkilometers kunnen besparen. De enorme hoeveelheid voedselkilometer aflegt (zowel het voedsel op ons bord dat wij importeren, als het voedsel dat hier verbouwd wordt en wordt geëxporteerd.) Het is echt van de zotte, zoals hoofdredacteur Nadine Maarhuis in dit artikel over lokaal voedsel ook al aangeeft. Bovendien is onze voedselprijs flink aan het stijgen omdat transportkosten afhankelijk zijn van de hoge energieprijzen. En niet alleen transport: ook kunstmest, bestrijdingsmiddelen en diesel voor de landbouwmachines zijn afhankelijk van energie- en aardolieprijzen. Duurzaam geteeld voedsel van eigen bodem maakt ons dus veel minder afhankelijk van energieprijzen. De grote prijsstijgingen aan de kassa van de supermarkt lijken hun plafond nog lang niet bereikt te hebben: de hoge energieprijzen zullen in 2023, als de boeren opnieuw kunstmest moeten kopen en de akkers gaan inzaaien, nog sterker gevoeld gaan worden.
3) Wij verbruiken bijna 4 planeten. Maar zien eigenlijk niet eens wat ze de planeet aandoen. De gevolgen van ons voedingspatroon spelen zich immers af buiten ons gezichtsveld: dat oerwouden nog dagelijks massaal ontbost worden voor veevoer, mensen zonder drinkwater zitten doordat wij waterverslindende voedingsmiddelen importeren of hun eiwitten ‘wegkapen’ etc. Omdat deze kosten en gevolgen niet meegeteld worden, blijven we zeggen dat ons landbouwsysteem zeer efficiënt is. Terwijl de gemiddelde boer hard moet buffelen en nauwelijks inkomen heeft: het geld gaat naar andere partijen in de keten. Zie dit artikel in het FD. Bovendien zijn de grondprijzen zo hoog dat de boer wel voor maximale opbrengst moet gaan. Wat de bodem en de aarde steeds verder uitput. Als de huidige landbouw niet zo sterk gesubsidieerd zou zijn, dan zou het allang ingestort zijn, aldus hoogleraar Pablo Tittonell. Contact maken met je eten, en degene die het voor jou maakte zal ons vast een andere kijk op voeding geven. En de lokale, duurzame boer helpen om wél een waardig inkomen te genereren en rentmeester te kunnen zijn. Wellicht kan het zelfs onze voedselverspilling verminderen: je gaat toch niet 35% van je eten weggooien als je hebt gezien hoeveel noeste arbeid dit heeft gevraagd van de aarde, de boer of de producent?
4) Lokaal=loyaal.
Gezond en onbewerkt eten wordt bijna elitair: inkomensongelijkheid & gezondheidsongelijkheid gaan daardoor steeds meer hand in hand. Lokaler kopen-met veel minder schakels in de keten en minder monopolieposities van inkopende organisaties- kunnen een bijdrage leveren aan gezond voedsel voor iedereen. Zie ook Rineke's korte filmpje hierover.
5) Kiezen voor het landschap dat we graag zien.
Fiets/rijd je wel eens langzaam door Nederland? Dan zie je hoe ons prachtige diverse landschap steeds meer verdwijnt en wordt omgezet in groene woestijnen met raaigras? Jantien de Boer schreef er het boek ‘Landschapspijn’ over. Niet fijn voor onze ogen maar dramatisch voor de biodiversiteit. Wij kunnen invloed uitoefenen op ons landschap door bij lokale duurzame boeren te kopen. Zij hoeven ook geen monoculturen te verbouwen als wij de koper zijn in plaats van de grote inkooporganisaties. Zoals Michiel Korthals in zijn boek “Eetbare Natuur” zegt: “met mes en vork bepalen we ons landschap. Onze keuzes in de supermarkt bepalen hoe ons landschap eruitziet”. Lees ook eens dit artikel over de waarde van hagen en heggen.

Door lokaal en duurzaam te kopen -waar dat mogelijk is rechtstreeks zoals groente, fruit, granen, meel, bonen, eieren, zuivel, vlees etc.- kun je bijdragen aan bovenstaande. Gelukkig zijn er steeds meer initiatieven die dit mogelijk maken. Op dit platform voegen we graag nog een dimensie toe: door je op weg te helpen in de keuken, je te vertellen over het gezondheidseffect voor jou en je te laten ervaren en DOEN. We nemen je graag mee in onderstaande:

Een bewuste keuze hoeft helemaal niet duurder te zijn. En is bovendien vaak ook veel smakelijker en gezonder. Wij delen graag heel veel tips!
We inspireren je om recepten los te laten. Dat is superleuk, eenvoudig en creatief. Gebruik bestaande recepten als inspiratiebron en leidraad zodat je kunt variëren met ingrediënten al gelang naar het seizoen. Om maaltijden te bereiden met dat voorhanden is. Daar helpen we je heel graag mee met ons aanbod van trainingen, cursussen, workshops, lezingen etc. Zie bijvoorbeeld onze jaar tweedaagse inspiratie trainingen MOOI Eten.
Door zelf weer je ingrediënten bij elkaar te scharrelen bij lokale partijen (zie ook deze uitgebreide lijst) ga je weer koken met enkelvoudige producten. En word je weer baas in eigen pan en buik. Een zegen voor je gezondheid vergeleken met het bewerkte voedsel dat je meestal kant-en-klaar koopt.
Incompany of outdoortrainingen: onze droom is dat mensen die de verantwoordelijkheid hebben over het etensbord van andere mensen het verhaal achter eten weer gaan uitdragen. Wij bieden hier de ‘MOOI Leven trainingen” aan op Heerlijk Westerwolds Land maar kunnen ook binnen jouw bedrijf de dag(deel)training “MOOI Eten Inspirator” of de training "MOOI Eten Creator" verzorgen. Om de kennis over MOOI Eten verder onder je collega's of medewerkers te verspreiden of om daadwerkelijk lokale, duurzame en lekkere creaties op hun bord te creëren.

We horen je bijna denken: “Nee, niet nog meer keurmerken”. En eigenlijk heb je gelijk. Wat zijn er al veel keurmerken: maar er zijn nog steeds geen keurmerken waar je zeker weet dat het én duurzaam, én lokaal én bijdraagt aan jouw gezonde voedingspatroon. Iets wat te boek staat als gezond kan duizenden kilometers hebben afgelegd. Het kan ook 100% lokaal zijn maar geen bijdrage leveren aan een gezond voedingspatroon. Wij vinden het daarom de hoogste tijd dat er een keurmerk is dat jou de zekerheid geeft dat:

de ingrediënten voor tenminste 1/3 (maar liever meer natuurlijk) of meer afkomstig uit Nederland zijn
de boer die ze verbouwd heeft regeneratief*, natuurinclusief*, SKAL/Demeter of in omschakeling daar naar toe is
de boer/teler/producent een faire prijs voor zijn product ontvangen heeft.
het product (nog) geen ingang tot de landelijke/grote supermarkten/ online verkoopkanalen heeft en vooral is aangewezen op zijn eigen afzetmogelijkheden.
Er bij de teelt van het product geen chemische bestrijdingsmiddelen gebruikt
Het een gezonde bereidingswijze heeft gehad. (Daarom zal gefrituurd voedsel, voedsel dat bereid is op hoge temperaturen of onder hoge druk -zoals veel eiwitten-, gekaramelliseerd is etc. dit keurmerk NIET krijgen)
Het product volgens de producent voedselveilig en volgens de geldende warenwet richtlijnen geproduceerd is en een etiket draagt dat aan de richtlijnen voldoet.
Er geen kunstmatige kleur-, geur-, smaak-, conserveermiddelen en additieven zijn gebruikt. Deze zul je dus niet in het product zien: vulstoffen, aroma’s, toegevoegde gluten, gistextracten, melkpoeders, eipoeders, synthetische E nummers, geraffineerde glucose-fructose, geraffineerde/onnatuurlijke of schadelijke- of knutselvetten (zoals palmolie, margarines) etc.
Het rijk is aan vezels, vitamines, mineralen en sporenelementen en beschermende stoffen. Producten met het ‘Mooi eten’ logo bevatten zodoende geen geraffineerde producten als bloem, witte suiker, glucose/fructose, witte pasta, witte rijst of geraffineerd zout.
En als laatste: de boer/producent/teler die hierbij betrokken is vertelt zijn verhaal aan jou. Zo krijgt jouw eten weer een gezicht.

Ken jij een product dat aan bovenstaande voorwaarden voldoet? Wij bekijken, na gedegen onderzoek**, of het (digitaal of letterlijk) het keurmerk van MOOI Eten uit de Lokale keten kan krijgen. En zetten het dan heel graag in het zonnetje. Mail ons via info@mooietenuitdelokaleketen.nl. Goed om te weten dat we dit keurmerk uitdelen aan producten/halffabricaten, niet aan enkelvoudige verse ingrediënten als groente en fruit.

* Natuurinclusief en regeneratief zijn (ge)wilde termen momenteel. Waar kwistig mee gestrooid wordt door bedrijven die het als greenwashing/marketing strategie gebruiken. Lees verder in dit artikel. Dergelijke greenwashing praktijken maakt betrouwbare/streng gecontroleerde keurmerken als bijvoorbeeld Demeter van nog grotere waarde. Maar lang niet alle gepassioneerde, jonge, opstartende of omschakelende boeren/producenten/telers kunnen zich keurmerken veroorloven. En lang niet al hun producten zijn voor de consument gemakkelijk te kopen. Bovendien zijn er wel degelijk hele gepassioneerde boeren/telers, zonder enig keurmerk, die in alle opzichten de gezondheid van alles wat leeft respecteren. Wij willen hen graag in de spotlights zetten zodat veel meer consumenten van hen horen. Als wij hun producten kopen dragen we bij aan het realiseren van hun waardevolle plannen voor mens, dier en planeet.

** Het borgen van al deze eisen is een hele klus. Temeer omdat er nog geen keurmerk is dat al deze eisen stelt. Achter de schermen zijn we heel druk bezig met deze borging. Daarom zullen wij dit keurmerk uitsluitend geven als we, door een persoonlijke screening + bezoek, zeker weten dat aan alle eisen is voldaan.

Een prachtige 100% lokale kruidenthee; elk jaar anders omdat elk seizoen andere kruiden in overvloed geeft.

Is het niet fantastisch dat er biologische volkoren pasta's zijn van granen die we nog zelden eten? En de bodem en de biodiversiteit zo ondersteunen?

Zullen we er samen naar streven dat we de aarde mooier en gezonder achterlaten dan toen we geboren werden? Dat we met onze manier van eten & leven rekening houden met de gezondheid van zowel de aarde als onszelf. Dat we ons inzetten voor schone zeeën, zuivere lucht, gezonde bodems die rijk zijn aan voedingsstoffen, eerlijke handel en voor voedsel dat we zien groeien in onze eigen streek en trots zijn op onze leefomgeving die al dat mooie, lekkere en gezonde eten voortbrengt. Gezond voor ieder mens en alles wat op de aarde leeft en rekening houdend met de generaties na ons.

Steun je ons door mooie ideeën, tips, verhalen etc. aan te dragen over MOOI Eten? Of ons verhaal als inspirator of creator te helpen verspreiden of op te serveren? DANK!

Rineke is opgeleid als natuurgeneeskundig- en orthomoleculair therapeut. Ruim 15 jaar lang heeft ze mensen met chronische klachten begeleid in haar praktijk op het gebied van voeding en leefstijl. Inmiddels richt ze zich volledig op het inspireren van mensen om te kiezen voor onbewerkt, gezond, duurzaam en divers voedsel via haar boeken, lezingen, platforms, magazines en trainingen. Omdat het voor veel mensen moeilijk bleek om gezond eten in de praktijk te brengen, begon ze in 2011 boeken te schrijven.

(H)eerlijke recepten plus uitgebreide achtergrondinformatie om je gezondheid positief te beïnvloeden, vormen in alles wat ze schrijft de rode draad. Het geld van haar bestsellers investeert ze grotendeels in hun biodiversiteitsproject Heerlijk Westerwolds Land. Door een boek te kopen of cadeau te geven ondersteun je niet alleen haar gedachtengoed maar maak je het ook mogelijk dat Rineke volledig onafhankelijk van subsidies, adverteerders of financiers haar jarenlange kennis gratis kan blijven delen.