Zonnespelt: een decennium van graanpassie en duurzame dromen waarmaken

Rineke ging voor MOOI Eten uit de Lokale Keten naar biologisch dynamische boer Rogier met een enorme passie voor (oude) graanrassen.

Als 15-jarige ging Rogier ‘toevallig’ vakantiewerk doen bij een biologisch dynamische boerderij de Zonneboog in de Noord Oost polder: Leren was niet zo zijn ding, stilzitten al helemaal niet. Zijn moeder dacht: “Laat die jongen maar lekker zijn handjes in de buitenlucht laten wapperen. Uitvinden wat bij hem past en waar ie happy van wordt.” Nou, dat werd ie: zijn passie en enthousiasme voor oude, lokale granen leidde tot ondernemerschap: In 2014 werd het bedrijf met de prachtige naam Zonnespelt geboren vanaf de Zonneboog. Een bedrijf waar niet alleen Rogier zelf maar ook jij als consument en de kleine duurzame boeren vast blij van worden. Zie ook de aanbieding van zijn 'introductie bakbox' aan het eind van dit artikel.

Wat waren de uitdagingen de afgelopen 10 jaar?

Volgend jaar bestaat Zonnespelt 10 jaar. Hoe verliepen die? En hoe ziet Rogier de toekomst?

“ Het begin was uitdagend: we begonnen alleen met spelt en de machines die aangeschaft waren om de spelt te verwerken draaiden nog niet voldoende uren en dus onvoldoende rendement. Bovendien werkten we alleen met oude speltrassen. Dat was een te smalle basis voor het bedrijf”. Het was ook een beetje een ‘struggle’: zijn grote passie voor de teelt van oude rassen teelt bleek niet altijd haalbaar. Oude rassen hebben vaak zo’n 20-30% minder opbrengst terwijl de markt er geen cent meer voor betaalt. Zeker met de huidige grondprijzen is de opbrengst per hectare voor een boer natuurlijk erg belangrijk. Daarom besloot hij ook naar modernere spelt- en graanrassen te gaan zoeken, om deze door boeren te laten telen voor Zonnespelt. De liefde voor oude granen zette hij om in twee andere poten onder het bedrijf: hij begon zijn eigen Primal biermerk- en de ‘Zonnespelt lijn’ met klein- verpakkingen meel (van 1-5 kilo) voor consumenten*. En inmiddels zijn ook haver, rogge, Emmer, gerst, boekweit etc. aan de Zonnespelt-lijn toegevoegd.

*Hiervoor is een webshop ontwikkeld en de producten worden aangeboden bij een aantal dichtbijgelegen natuurwinkels, Hofweb, Fruittuin van West etc. Zo vinden ze hun weg naar het bord van de consument.

“Gek eigenlijk dat we zo’n prachtig graan als gerst, dat toch als heel gezond te boek staat, zo weinig eten. En die oude Emmerrassen: wat een prachtige kleur, smaak en geur komt daarvan af.”

Wat was dé meevaller van deze 10 jaar?

“ Het mooiste voor mij was dat ik een modus vond tussen granen die meer opbrengen en de oude rassen die minder opbrengen maar opeens wél bestaansrecht hebben als je ze weet te ‘verwaarden’. Zo kon ik toch verder met bijvoorbeeld mijn passie voor het oude speltras Oberkulner Rotkorn: wat een pure volle biertjes zijn het geworden. Aan het opzetten van mijn eigen label heb ik bovendien erg veel plezier gehad. Alleen al het ontwikkelen van de verpakking en het logo. En wat vind ik het ongelooflijk leuk om rechtstreeks aan de consument te leveren en contact met hen te hebben. Natuurlijk is het soms bewerkelijker dan rechtstreeks aan een (bakkers)groothandel leveren. Elke order is handwerk en kost tijd. Wat voor mij zeker een onverwachte meevaller was, is dat er zoveel consumenten kennelijk zitten te wachten op het rechtstreeks kopen bij de boer. Ik vind het geweldig om van een consument terug te horen hoe smaakvol de broodbakmix was. Zo kan ik aan de hand van de verpakkingscode het verhaal vertellen over het graan, welke boer en op welk perceel het geteeld is enzovoort. Zo krijgt eten weer een ‘gezicht’. Dat elke consument rechtstreeks vragen aan me kan stellen via de chatbox op de website vind ik zo’n meerwaarde. Natuurlijk leidt dat soms af, maar door het contact met de consument weet je waar je zo hard voor aan het werk bent. We zijn kortgeleden ook een samenwerking aangegaan met 5 enthousiaste consumenten: ze experimenteren met mijn meelsoorten en graankorrels. De recepten zetten we dan weer op Instagram. Zo inspireren zij weer andere ‘thuisbakkers’.”

“Een andere meevaller van de afgelopen 10 jaar was dat er steeds meer boeren zijn die kennelijk net zo denken als ik. Die ook hun eigen oogst graag ‘verwaarden’ en als eindproduct terugzien in plaats van in grote vrachtauto’s het land af te zien rijden op weg naar een onbekende bestemming. Elke week komen er vragen binnen van kleine boeren die experimenteren met allerlei teelten/gewassen dan de meest gebruikelijke. Ze vragen wat ik daarin voor hen kan betekenen. Deze ontwikkeling is natuurlijk ook mooi voor de biodiversiteit op het land. En belangrijk omdat we simpelweg wel ervaring moeten gaan opdoen met andere gewassen vanwege het klimaat. Ik kan veel van deze gewassen drogen, (voor)schonen, sorteren, pellen en afzakken. Dat is superleuk, afwisselend en uitdagend voor mij. Zeker bij een nieuwe teelt moet ik weer uitzoeken hoe ik dat het best doe. Zo schoon ik bijvoorbeeld zaaigoed van radijs, mosterd of lijnzaad. En is dat commercieel altijd interessant? Nee, zeker niet. Als ik maar een kleine ton van een product binnenkrijg ben ik lang bezig met de machines in te stellen en weer schoon te maken. Maar het is fantastisch dat ik kleinere bio- boeren kan helpen opstarten met het verwaarden van hun oogst. Een paar jaar geleden verwerkte ik een paar honderd kilo mosterd voor iemand. Nu is dat al 10 ton. Hoe mooi is dat?”

Voor mij is deze tak een mooie extra poot onder mijn bedrijf. “Zakelijke biodiversiteit”, in plaats van wedden op één paard, maakt ook mijn bedrijf weer robuuster.”

Wat zijn zijn idealen, dromen en verwachtingen voor de komende jaren?

“Dat is nogal een lijstje: Bedrijfsmatig in elk geval de consumentenlijn verder uitbouwen. Er zijn nog heel wat oude graanrassen die we nog niet eten. Verder zou ik zou ook nog graag meer met eiwitrijke meelsoorten van peulvruchten willen doen. Ook hoop ik dat er meer bakkers naar me toe zullen komen die met deze oude lokale granen en/of het bonenmeel willen gaan bakken. En ja, een kleine steenmolen bij Zonnespelt lijkt me ook zo gaaf. Nu laat ik alles nog malen bij een molenaar hier heel dichtbij. En dat blijf ik ook doen. Maar het zou super zijn als ik met kleine partijen kan experimenteren op een kleine molen. Zo kunnen wellicht meer nieuwe producten het daglicht zien. Mooi voor mij, mooi voor de consument en mooi voor de kleine boer!

Mijn werk is mijn passie. Ik heb zo'n waardering voor granen: je kunt ze bewaren, je kunt er écht van alles van maken, ze als hele korrel eten, ze zijn voedzaam, ze zijn betaalbaar basisvoedsel en ze zijn gewoon lekker. En wat is er een variatie. Ik vind het dan ook spijtig dat de gemiddelde consument bijna altijd tarwe eet. Terwijl er zoveel mooie andere, lekkere en voedzame (pseudo)granen zijn.”

Verbinding met ons voedsel

Als we weer meer verbinding hebben met ons voedsel zullen er wellicht ook veel meer consumenten zijn die begrijpen dat biologisch en biologisch-dynamisch ZO logisch zijn. Begin ik met uit te leggen dat we zoveel mogelijk met de zaaikalender werken, dan haakt menig mens af. Te zweverig. Begin ik met de vraag op welke processen eb en vloed allemaal effect hebben (zelfs op je hele hormoonhuishouding) dan vindt iedereen dat logisch. Na dit verhaal vindt menigeen het opeens wél logisch dat wij de zaaikalender, gebaseerd op eb en vloed, gebruiken. Biologisch dynamisch is wat dat betreft misschien wel de meest logische landbouw: het sluit immers aan op de natuurwetten waar wij als mens ook volledig van afhankelijk zijn. Het is ook bijzonder om te zien hoeveel aandacht er is voor regeneratieve landbouw. Mooi dat het zo de schijnwerpers wordt gezet. Maar ook goed om te weten dat wij dat al sinds 1937 doen en daar ongelooflijk veel ervaring mee hebben opgebouwd. De BD-landbouw begrijpt als geen ander dat we niet alleen maar kunnen nemen maar ook heel veel moeten teruggeven.

Maak kennis met de producten van Zonnespelt

Speciaal voor de lezers van MOOI Eten uit de Lokale Keten heeft Rogier een actie samengesteld, de bakbox:

Deze bestaat uit: 

• Haver korrels
• Spelt pannenkoekmix
• Roggemeel
• Broodmix met veldbonen meel
• Boekweit meel.

Samen voor €19.95 ex verzendkosten.

Bestel de actie via deze link