Met deze 10 simpele tips kun je gezond blijven eten in tijden van inflatie
Hoe duur het eten ook is momenteel, het is mijn streven om geen concessies te doen aan voedselkwaliteit. Kwalitatief goed voedsel is immers bedoeld om ons te laten (over)leven, ons levenslustig, vitaal en gezond te houden. Daar kunnen we eigenlijk helemaal niet op bezuinigen. Dat lijkt makkelijker gezegd dan gedaan met weinig geld. Ik vertel je graag hoe ik dat dagelijks doe. Soms zijn mijn tips bijna te simpel voor woorden. En ja, over de meeste heb ik ook al eerder geschreven. Ik zet ze nog even weer op een rijtje in de hoop dat jij, en/of degenen waar jij eten voor maakt, er mee aan de slag kunt. Mijn grootste wens is dat 'gezond, duurzaam en lokaal eten het nieuwe normaal wordt. Of we nu last hebben van crisis, inflatie of krimpflatie. Laten we elkaar daarin in helpen met raad en daad.
1. Eet mee met het seizoen
Elk seizoen kent zijn eigen goedkopere voedingsmiddelen. Simpelweg omdat ze er in dat seizoen overvloedig zijn. Daar veel meer gebruik van maken is en blijft de kortste klap om gezond te blijven eten. Wat denk je van hutspot met wortelen, uien, aardappelen, uien, witte bonen en pastinaken? Niet alleen goedkoop maar ook nog eens besparend omdat ie urenlang verzadigy door de langzame stijging en daling van je bloedsuikerspiegel. Minder vaak eten is namelijk ook zeer kostenbesparend. En ook nog eens gezond!
TIP: volwaardige maaltijden met wezenlijke ingrediënten kan flink kostenbesparend werken: als je minder tussendoortjes gaat eten dan kan dat veel geld besparen. Zie ook tip 10. Een restje van je hutspot zou ook een perfecte lunch voor de volgende dag kunnen zijn. Grote kans dat de 'hongerdip' aan het eind van de middag dan niet optreedt.
TIP: Download hier de groentekalender om te zien welke seizoengroenten er per maand uit Nederland komen om je voordeel mee te doen.
TIP: bij veel boerderijwinkels, stalletjes langs de weg of organisaties zoals Hofweb koop je uien, aardappelen etc. in grotere verpakking. Dat scheelt enorm qua kosten. Deel de bestelling eventueel met mensen in je omgeving.
2. Gebruik recepten voor inspiratie, maar maak ze niet na.
Niets duurder dan recepten op de gram volgen. Maak daarom aan de hand van jouw favoriete recepten maaltijden die je 'omkat'. Met dat wat er in de aanbieding is, wat het het seizoen biedt of met allerlei restjes die je nog hebt.
TIP: tijdens alle inspiratietrainingen op Heerlijk Westerwolds Land leren Yvonne van Kookschool Vriendenhof en Rineke jou via de methode van mindmap -koken op deze manier volwaardig, lekker en gezond te koken. Wij zijn ervan overtuigd dat je met mindmap koken grote stappen kunt zetten naar betaalbaar, gezond, duurzaam & lokaal voedsel. Uiteraard krijg je de mindmaps van allerlei gerechten zoals stamppotten, muesli's, pizza's, plaattaarten, maaltijdsoepen etc. mee naar huis. Om thuis de opgedane inspiratie weer verder te verspreiden.
3. Maak veel verschillende gerechten met dezelfde seizoengroenten
Een keer per week stoom ik een grote pan vol met goedkope seizoengroenten als wortel, pastinaak, knolselderij, aardappel, rode bieten, zoete aardappel of pompoen. Wat er maar voorradig of in de aanbieding is. Deze verdeel ik in porties en doe ze in bakjes die ik vacuüm trek. Vervolgens maak ik hier de heel uiteenlopende maaltijden mee: een traybake, een stoofpot, een curry of als beleg op een pannenkoek. Elke keer vul ik het aan met mooie voedzame en relatief goedkope groenten als bonen, linzen, doperwten, uien etc. Armeluisvoedsel? Misschien wel, maar wel super voedzaam, lekker en gezond. Omdat ik elke dag voor totaal andere kruiden en specerijen* kies, heb ik toch het idee dat ik elke dag totaal iets anders eet. Terwijl het in de basis veel hetzelfde is.
TIP: * Koop kruiden en specerijen in grootverpakkingen. Dat scheelt ongelooflijk veel geld ten opzichte van de kleine zakjes en potjes uit de supermarkt. Kijk maar eens bij deze grootverpakkingen van Het Blauwe Huis Kruiden. Door lekker met kruiden en specerijen te blijven koken verzeker je jezelf van krachtige en onmisbare antioxidanten. Bovendien kun je elke eenvoudige maaltijd dan tot een ware smaaksensatie omtoveren.
4. Kies goede & volwaardige eiwitcombinaties
Volwaardige eiwitten zijn relatief duur. Denk aan noten, vlees, bepaalde kazen, vis etc. Veel eiwitten hebben in mijn beleving ook de meeste last van krimpflatie. Kocht ik laatst een pakje bio mozzarella, zat er opeens 35% minder in. Kies daarom in elk geval bij elke maaltijd een deel van je eiwitten uit betaalbare bron. Dan kun je altijd nog aanvullen met heel weinig duurder eiwit. Zoals de stamppot hierboven: een deel van het eiwit haal je uit de witte bonen. Met relatief weinig noten, paddenstoelen, een beetje vlees heb je zo toch een volwaardige maaltijd. NIET op eiwit bezuinigen is ongelooflijk belangrijk. Zie ook mijn artikelen over eiwitten en veganisme.
TIP: maak eens deze ongelooflijk lekkere cremige doperwtensoep. Zeer voedzaam en betaalbaar. Een plakje roggebrood erbij en je hebt een fantastische maaltijd.
TIP: koop je bonen in grotere verpakkingen. Bijvoorbeeld bij bonenboer Henk van Waldfarming. Goede kwaliteit, veel van Nederlandse bodem en veel goedkoper dan kleinverpakkingen in de winkel. Ook Odin winkels hebben vaak grootverpakkingen van bepaalde peulvruchten.
5. (on)kruiden als krachtvoedsel
Ik bedoel natuurlijk niet dat we enkel nog onkruiden moeten eten. En dat hoeft ook helemaal niet. Met onkruiden uit ongerepte grond voeg je zelfs dagelijkse kleine hoeveelheden prachtig maar vooral ook krachtig voedsel toe aan je menu. Ik maak zelf heel graag pesto's en spreads of een yoghurtspread met allerlei alle groene blaadjes die ik kan vinden. Zelfs in zachte winters is er overvloedig veel te vinden. Zie ook deze prachtige blog van Leah Groeneweg over Eetbare wilde planten en wortels in de winter.
TIP: maak ook eens deze goedkope, heerlijke aardappel uienkoekjes en serveer ze met een dip van yoghurt en onkruiden. Zo lekker!
TIP: door het zachte voorjaar zijn er ook alweer brandnetels. Maak eens deze overheerlijk reinigende tomatensoep met gepureerde brandnetel. Wat een voedingsstoffen. En wat een chlorofyl! Ook een krachtig en prachtig voedingsmiddel om veel vaker te eten.
6. Kweek krachtvoedsel in je vensterbank
Kiemen en microgroenten zijn heuse krachtpatsers op je bord. Ze bevatten alle voedingsstoffen die de uiteindelijke plant gaat bevatten in zeer geconcentreerde vorm. Een plukje kiemen en microgroenten kunnen je zo een shot aan wezenlijke voedingsstoffen leveren. En het is nog superleuk om te maken ook in je vensterbank. Maak ze in een kiembakje, kiempot of mini-kweekkasje.
TIP: De biozaden kun je in natuurwinkels of online kopen. Met 1 zakje zaden kun je grote hoeveelheden kiemen en microgroenten maken.
TIP: Zie de uitgebreide artikelen over de waarde van kiemen en microgroenten.
7. Ga op scharrel voor bulkaanbiedingen, koopjes, aanbiedingen en kneuzen
Maximaal Gezond met een minimaal budget.
Dat is de titel van het artikel met bijstandsmoeder Lizette uit Rineke's bookazine MOOI Eten. Met een minimuminkomen is gezond eten een uitdaging. Daar weet Lizette Veenhuizen (46) alles van. Ze is moeder van vijf kinderen en komt rond van een bijstandsuitkering. Een groot deel van Lizette’s dag uit het plannen en maken van de maaltijden. Een uitdaging met een weekbudget van 120 euro (ook al was dat voor de inflatie). Rineke dook met Lizette de keuken in voor een voedzame maaltijd: een low-budget winterquiche en een rode koolsalade met ingrediënten en (on)kruiden uit streek en tuin. Je kunt het artikel hier lezen.
TIP: Veel mensen zien eten en alles wat daarbij te kijken komt nog vaak als lastig omdat ze het druk hebben of het simpelweg jammer vinden van hun tijd om met eten bezig te zijn. Voedsel is echter primair bedoeld om ons te laten overleven en om leven aan onze jaren toe te voegen. Zie mijn blog erover. De tijd die we op scharrel gaan voor eten, kokkerellen en het daarna, bijvoorkeur met anderen samen opeten, is misschien wel dé 'Quality Time' van de dag
8. Ga samen met anderen in je omgeving aan de slag voor betaalbaar voedsel
Als je het verhaal van Bregje Hamelynck leest dan zul je waarschijnlijk ook verbaasd zijn dat er al zoveel geregeld is op het gebied van lokaal, eerlijk voedsel dat rechtstreeks van de boer op jouw bord belandt. Zonder tussenschakels van groothandel, supermarkt etc. kan voedsel opeens veel betaalbaarder worden. Zie het artikel over Bregje waar overal in Nederland al buurtwinkels zijn. Ook kun je met een groepje enthousiastelingen in jouw omgeving zelf een buurtwinkel opzetten. Daarbij kun je gebruik maken van al hun expertise. Of je nu consument of boer/teler bent.
En nee, hier heb je niet onmiddellijk iets aan, maar zoals Bregje ook aangeeft in het artikel: we kunnen wel alles op alles zetten om een gezonde, gifvrije en betaalbare toekomst voor voedsel te creëren.
9. Stop met het eten van leeg voedsel
We eten en drinken gemiddeld ruim 3 kilo per dag. Ongeveer 1/3 deel daarvan komt van (lege) tussendoortjes. Als we daar nou eens mee zouden stoppen. Dat scheelt flink wat geld. Dat kunnen we dan aan onze maaltijden besteden. Het zou mooi zijn als we tussendoortjes echt gaan zien als feestelijkheden en voor speciale momenten. Mooi voor onze (darm)gezondheid en mooi voor onze portemonnee. Het gros van de mensen zegt dan tegen mij: "Leuk bedacht, maar ik moet gewoon om de paar uur eten". En dat klopt wel: zo'n 60-80% van ons voedsel is inmiddels leeg, geraffineerd en bewerkt. Dat zorgt er onder andere voor dat we om de paar uur weer trek hebben. Ik zou er groot voorstander van zijn dat we onze hele thuis-, sociale- en werkomgeving zo inrichten dat we teruggaan naar voedzaam, onbewerkt en ongeraffineerd voedsel. Zie ook het verhaal van deze bakker die de weg terug weer is ingeslagen: zoals we eeuwen hebben gegeten met volkoren (oer)granen en heel weinig suiker.
TIP: bak ook zelf eens brood van vitale, onbewerkte oergranen. Zie het basisbrood voor de divertarier hierboven. Voel eens hoe dat verzadigt. Bovendien is een dergelijk simpel brood bakken heel veel goedkoper dan een dergelijk brood kopen.
TIP: Als je regelmatig crackers eet, bak ze dan eens zelf van zonnebloempitten. Heerlijk en je houdt er heel lang een verzadigd gevoel aan over.
TIP: lees het artikel 'Koolhydraten kunnen je maken en breken' om te begrijpen waarom we om de paar uur trek krijgen van leeg, geraffineerd voedsel.
10. Tijd voor andere verhalen en sociale normen & DOEN
De tips staan in willekeurige volgorde. Toch is deze tip misschien wel de belangrijkste van allemaal. Ik denk dat we onze zegeningen moeten tellen dat we in Nederland jarenlang ZO weinig van ons inkomen hoefden uitgeven aan eten. Ongezond eten (voor zowel mens, dier, bodem en aarde) is jarenlang zo spotgoedkoop geweest dat we alle eten nu duur vinden. Of het nu industrieel bewerkte 'knutseleten' is of écht eten. Eenvoudige, lekkere, lokale, voedzame maaltijden (zoals in het traditionele Mediterrane dieet) waar het draait om de kwaliteit ervan, zou van mij het nieuwe normaal mogen worden. Daar kunnen we met ons allen mee aan de slag. Of dat nu aan je keukentafel, in de sportkantine, een restaurants of zorginstelling is. Doe je mee met DOEN?
Onze omgeving inrichten met gezond voedsel is zeker belangrijk voor de mensen voor wie eten niet alleen duur voelt, maar ook werkelijk duur is. Omdat ze simpelweg geen geld hebben.
TIP: hamsteren in tijden van overvloed is in mijn optiek een van de belangrijkste vaardigheden die we weer moeten omarmen. Zie mijn blog "Komkommertijd en zomerse overvloed". In tijden van overvloed, eerlijk, gezond, duurzaam, lekker en vitaal eten verwerken voor de koude maanden. Voor relatief weinig geld en hopelijk veel plezier & zingeving. Zo voelt het althans voor mij. Ik hoop dat jij het ook zo zult ervaren.
TIP: wij blijven op dit platform wekelijks onze tips, ideeën en inspirerende verhalen delen. Dus volg je ons? Dat kan ook via Instagram of via LinkedIn.
