De prachtige duindoornbessen op ons land, met volop Omega 7 vetzuren, zetten mij aan tot het schrijven van dit artikel. Wat heeft Moeder Natuur toch een fantastisch arsenaal aan gezonde en lekkere ingredienten. En wat kan menig mens daar toch baat bij hebben. Zeker als je hormonen, huid en/of slijmvliezen niet in balans zijn. In dit artikel de ins en outs van Omega 7 vetzuren die in duindoorn voorkomen.
Wat zijn Omega 7 vetzuren?
Omega 7 vetzuren zijn net als Omega 3, Omega 6 en Omega 9 onverzadigde vetzuren. De Omega 3 en 6 zijn zogenaamde essentiële vetzuren (die je lichaam niet zelf kan aanmaken waardoor het essentieel is dat ze in je voeding voorkomen) Omega 7 vetzuren kun je zelf aanmaken en zijn daardoor niet essentieel. Maar…..er kunnen veranderingen in ons leven optreden (overgang, chronische ontstekingen etc.) waarbij de aanmaak van Omega 7 vetzuren tekort schiet. Lees daarom even verder, vooral als je last hebt van droogte van bijvoorbeeld ogen, huid, mond, slijmvliezen.
Voor de duidelijkheid hieronder nog even dit plaatje uit mijn boek “Je Brein Vitaal”: Omega 3 en 6 vetzuren zijn meervoudig onverzadigde vetzuren, Omega 7 en 9 zijn enkelvoudig onverzadigde vetzuren.
Waar zitten deze Omega 7 vetzuren in?
Duindoorn (pitten en pulp) is de onbetwiste kampioen als het gaat om het gehalte aan Omega 7 vetzuren*. Een enkelvoudig onverzadigd vetzuur (net als Omega 9) Dit vetzuur komt ook van nature ook voor in macadamia noten/olie, avocado, ansjovis, vlees, boter, melk, yoghurt en in moedermelk.
*De bekendste vetzuren die onder de groep van de Omega 7 vetzuren vallen zijn vacceenzuur en palmitoleïnezuur
Wat kan duindoorn voor ons betekenen?
Uitwendige eigenschappen van de olie:
-Rehydrateert, verzorgt, versterkt en regenereert en verzacht de huid en slijmvliezen*
Daarom inzetbaar bij brandwonden, zonnebrand, stralingwonden/stralingsschade, postmenopauzale droogte van de vaginale slijmvliezen, droge mond, aanvullend bij de ziekte van Sjogren
-Beschermt de huid tegen UV en ioniserende straling
Inwendige eigenschappen van de hele vrucht:
Door de rijkdom aan vitamine C is het behulpzaam bij alle klachten waarbij een hogere vitamine C inname gewenst is. Denk aan chronische stress/uitputting, ontstekingen, virale belasting.
*Omdat alle slijmvliezen van onze ‘mond tot kont’ een orgaansysteem zijn kan duindoornolie ook ingezet worden bij alle slijmvliesklachten, of het nu van luchtwegen, vagina, blaas, darmen, maag of mondholte is.
Zwarte bessen en rozenbottels zijn net als duindoorn uitzonderlijk rijk aan vitamine C. Goed om te weten dat fruit uit eigen land, dat een natuurlijke afrijping heeft ondergaan, veel hogere gehaltes aan vitamine C en andere antioxidanten bevat dan onrijp geoogst fruit (zoals sinaasappels die we associeren met vitamine C) uit het buitenland.
Een paar specifieke eigenschappen
- Het heeft een positief effect op de vaginale slijmvliezen (wat betreft branderigheid, jeuk en droogheid) bij postmenopauzale vrouwen. Het zou daarmee een alternatief kunnen zijn voor vrouwen die geen hormonale substitutie willen of kunnen gebruiken. (1)
- Versnelt de wondheling/ genezing van brandwonden. (2)
- Het zou de ontstekingsmarker CRP significant verlagen.(3) Maar er zijn ook onderzoeken die aangeven daar niet zo zeker van te zijn. (4) Zie verder over CRP mijn artikel Voeding bij Ontstekingen
- Het heeft anti-biofilm, antivirale en antibacteriële eigenschappen. (zodoende wordt het ook in de voedingsmiddelenindustrie getest om voedselbederf tegen te gaan) Specifiek worden Candida Albincans, Dengue virus, S. Aureus genoemd. (5)
- Het beschermt, in elk geval in dieronderzoek, tegen atherosclerose en verlaagt het risico op insulineresistentie/verhoogt de insulinegevoeligheid. Insulineresistentie is vaak de voorloper van het metabool syndroom (de combinatie van hoge bloeddruk, Overgewicht, afwijkende cholesterolwaarde/ te hoge bloedvetten, verstoorde insuline/glucosewaarden.(6)(7)
- Het verlaagt de nuchtere glucosewaarden (8)
- Omdat de duindoorn uitzonderlijk rijk is aan fytochemische stoffen (antioxidanten), is het mogelijk dat de positieve effecten van het synergie-effect van Omega 7 plus al deze inhoudsstoffen afhankelijk zijn en niet alleen van de Omega 7 activiteit. (9)
Meer gezonde stoffen dan alleen Omega 7
Duindoorn (Hippophae rhamnoides) heeft overigens meer gezonde inhouddstoffen dan alleen de Omega 7 vetzuren:
- vitamine C, E, F, K
- flavonoiden/quercetine, lycopeen, beta caroteen/carotenoiden, zeaxanthine, luteine. De hoeveelheid antioxidanten in duindoorn wordt uitzonderlijk hoog genoemd. Deze zouden er ook toe kunnen leiden dat duindoorn ingrediënten kunnen bijdragen aan vermindering van glycatie/acrylamide in voedsel.(10) Zie voor glycatie mijn artikel over AGEs
- Essentiële suikers als arabinose en rhamnose
- Omega 3, 6 en 9 vetzuren + verzadigde vetzuren. Het draagt dus bij aan onze Omega 3/6 balans.
- Mineralen als calcium/magnesium, ijzer, zink, kobalt. Daarom werd het van oudsher ook ingezet bij uitputting en griepachtige toestanden.
Duindoorn in het dagelijks gebruik
Van duindoorn worden veel kant en klare producten op de markt gebracht: body olie (mijn absolute favoriet is die van Weleda), supplementen (zoals de capsules van Lamberts) of sapjes en/of gemalen als poeder.
NB: Omdat oliën met Omega 3, 6 en 7 vetzuren snel kunnen oxideren kun je de olie het best in een klein/donker flesje kopen of in capsules.
NB: let op elk voedingsmiddel/supplement kan bij gevoelige mensen reacties oproepen. Vermijd in dat geval ook blootstelling aan direct zonlicht na het aanbrengen van de olie
Uiteraard kun je zelf ook op scharrel gaan in de natuur (mits je de wildplukregels in acht houdt) Normaliter worden de bessen vlak voor de vorst invalt geoogst. Ik plukte ze in 2023 al in augustus.
Ze zijn flink zuur als je ze plukt, door ze in de diepvries te leggen worden ze iets zoeter. (de oogst is lastig door de grote doornen aan de struik; daarom worden ze vaak met tak en al in de diepvries gelegd waardoor de bessen gemakkelijk loslaten. En direct wat zoeter zijn geworden)
Wat kun je maken van deze pareltjes van Moeder Natuur?
Je kunt er ongetwijfeld veel meer mee. Maar dit zijn mijn favoriete toepassingen:
- Dressing van maken (op de foto mijn favoriet met wat appeldiksap en rauwmelkse kefir hangop)
- Mengen met ander/zoeter fruit tot jam/compote
- Drogen als hele bes (lekker door muesli)
- Als azijn
- Mengen met een zoetere vrucht en er fruitleer van maken
De oogst van duindoorn + meerwaarden voor het milieu
Voor je er iets lekkers mee kunt maken heb je nog wel even een klusje: De oogst van duindoorn is lastig en tijdrovend door de grote doornen en omdat de bessen vlak tegen de tak aan groeien*. Je bent er dus wel even mee bezig, tenzij je een grote diepvries hebt en de takken er met bes en al in kunt leggen. De lastige oogst (in China gebeurt het nog voor het grootste deel handmatig) is ook de reden dat duindoorn nooit zo groots is aangeplant als voedings-/geneesmiddel dan andere fruitsoorten. Jammer, want ook voor de bodem/natuur en het milieu kan duindoorn zeer verdienstelijk zijn: herstel van gedegradeerde bodems, het maakt zijn eigen stikstofknolletjes, draagt bij aan het waterbergend vermogen van de bodem, gaat bodemerosie/ woestijnvorming tegen en is een robuuste struik die zich goed weet aan te passen aan veranderende omstandigheden (11).
Wij zijn erg blij mee met de duindoorn in een van onze houtwallen, als onderdeel van ons Agroforestry project. het levert bovendien een machtige hoeveelheid vogels op.
*Laat je ruim voldoende hangen voor de trekvogels? Het is voor hen een belangrijke voedingsbron onderweg naar hun overwinteringsgebied.
Bronnen & referenties
Bronnen:
Referenties:
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.go…)
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33441597/)
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.go…)
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34444963/
- https://www.mdpi.com/2076-3921/10/8/1279
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.go…
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.go…
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.go…
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31228942/
- https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1881836614000196
- https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1881836614000196?via%3Dihub
