Skip to content

Medicijnen en hun interactie met voedingsmiddelen

In het hoofdstuk ‘Energie aanmaken, wat is daarvoor nodig’ in mijn boek ‘Alles draait om je hormonen’ kun je lezen hoe ingenieus onze energievoorziening in elkaar steekt. En hoe ongelooflijk veel voedingsstoffen ervoor nodig zijn. Maar ook welke voorwaarden er gesteld worden door al jouw cellen om de energieaanmaak mogelijk te maken.

We worden gelukkig steeds ouder, maar helaas niet altijd zonder gebreken. Sterker nog, op steeds jongere leeftijd ontstaan er chronische klachten. Om onze klachten te bestrijden, krijgen we vaak medicijnen voorgeschreven van de huisarts of specialist. Deze medicijnen hebben uiteraard hun werking, maar helaas vaak ook bijwerkingen. In RTL Late Night (november 2015) verklaarde Selma Eikelenboom dat er jaarlijks 17.000-20.000 doden in Nederland zijn door verkeerd medicijngebruik. Of deze aantallen werkelijk kloppen werd eigenlijk niet duidelijk. Het bracht mij wel op het idee van dit artikel omdat extra informatie bij medicijn gebruikt mijn inziens wel belangrijk is:

Deze worden keurig in de bijsluiter vermeld, maar je kunt ze ook opzoeken op www.Lareb.nl. Op deze website kun je zien hoe vaak een bijwerking wordt gemeld op een medicijn. Op de bijsluiter staan alle bijwerkingen die er gesignaleerd zijn. Op een bijsluiter wordt niet vermeld welk effect deze medicijnen hebben op je voedingsstoffen: stoffen die je heel hard nodig hebt om de aanmaak van energie op celniveau mogelijk te maken. Zeker als je een medicijn onafgebroken gebruikt, is dit zeer zeker iets om rekening mee te houden. Optimale voeding met optimale hoeveelheden voedingsstoffen worden dan nog belangrijker.

In dit artikel vind je 3 tabellen:

  1. Tabel 1 is een overzicht van veel voorgeschreven medicijnen en hun invloed op vitale voedingsstoffen.
  2. Tabel 2 laat zien welke voedingsstoffen een reactie aan kunnen gaan met medicijnen.
  3. Tabel 3 laat zien welke invloed medicijnen kunnen hebben op je gewicht, je eetlust, je stofwisseling of spijsvertering.

Tabel 1: Veel voorgeschreven medicijnen en hun invloed op vitale voedingsstoffen

Vaak leiden medicijnen tot:

  1. een verminderde opname van een voedingsstof;
  2. een verhoogde uitscheiding van voedingsstoffen;
  3. een verhoogde behoefte aan voedingsstoffen.

Met behulp van voeding en/of voedingssupplementen kun je deze verhoogde behoefte aanvullen. Zie ook dit weetje. Raadpleeg voor suppletie het liefst een deskundige die dit samen met jou kan bekijken en ook kan zorgen dat je de juiste en goed-opneembare supplementen krijgt. Ook kan deze deskundige aangeven op welk moment je deze supplementen moet gebruiken. Zo heeft het geen effect als je supplementen inneemt samen met bijvoorbeeld een maagzuurremeer.

Wil je de verhoogde behoefte aanvullen met voeding, dan is bijlage K uit het boek ‘Alles draait om je hormonen’ een aanrader. Hier kun je van veel voedingsmiddelen bekijken hoeveel vitamines, mineralen en sporenelementen ze bevatten. Ook online kun je van een aantal voedingsstoffen zien in welke voedingsmiddelen ze het vaakst voorkomen, zie www.voedingswaardetabel.nl

Geneesmiddel Remt opname van…, verhoogt de uitscheiding van… of verhoogt de behoefte aan…  
ACE-remmers Natrium, kalium en zink.  
Acetylsalicylzuur (aspirine) Vitamine C, foliumzuur, vitamine B1 en K.  
Aciclovir/antiretrovirale medicijnen Vitamine B12.  
Amitriptyline Q10.  
Angiotensine 2 antagonisten Zink.  
Antacida Vitamine B1, B2, B11, B12, magnesium, zink, ijzer en koper.  
Antibiotica Magnesium, calcium, kalium, ijzer, zink, vitamine K, biotine, andere B-vitamines + C, ijzer, sterke vermindering darmbacteriën (daarom probiotica sterk geadviseerd tijdens een antibioticakuur).  
Anticonceptie Vitamine B6, B12, B3, bètacaroteen, Q10, vitamine E, zink, magnesium, selenium en vitamine C.  
Antidepressiva, SSRI Natrium, melatonine, vitamine B11, B12 + verhogen de eetlust.  
Antidepressiva, tricyclische Vitamine B1, B2, B6, B11, B12, Q10 + vertragen metabolisme + stimuleren eetlust.  
Antidiabetica: metformine Vitamine B6, B12 en Q10.  
Anti-epileptica Vitamine B6, B12, foliumzuur, vitamine D en K.  
Antipsychotica Vitamine B6 + vitamine E.  
Artacaïne   (tandartsverdoving) Vitamine B12.  
benzodiazepinen Melatonine, verminderde speekselproductie.  
Bètablokkers, bloeddruk Q10, melatonine, vitamine B6.  
Calcium antagonisten, bloeddruk Kalium, Q10, melatonine, vitamine D.  
Carbamezapine (geldt ook voor valproïne  en fenytoïne ) Foliumzuur (toevoegen van foliumzuur kan bij kinderen neutropenie en leukopenie voorkomen). Paracetamol en anti-epileptica gaan slecht samen! Liever bij anti-epileptica ook andere B-vitamines + vitamine D + carnitine. Carbamazepine, fenytoïne, primidon en fenobarbital: verhogen homocysteïne.   
Cisplatine Magnesium.  
Colchicine (jicht) Vitamine B11 en B12.  
Cordarone (amiodoron) Kan zowel hyper- als hypothyreoïdie veroorzaken.  
Corticosteroïden Calcium, vitamine D (zeker bij langdurig gebruik suppleren), calcium, kalium, magnesium, selenium, zink, koper, vitamine B6, B11 en C. Inhalatiecorticosteroïden: idem. Prednison verhoogt de chroomuitscheiding zeer sterk. Vandaar dat het gevaar van insulineresistentie optreedt.  
Coumarines/warfarine Vitamine K.  
Digoxine Kalium, calcium, magnesium en vitamine B6.  
Diuretica, kaliumsparend (zoals spironolacton) Calcium, ijzer, vitamine B11 en C.  
Diuretica, lisdiuretica Calcium, kalium, magnesium, natrium, zink, vitamine B6, B11, B1 en C.  
Diuretica, thiazides Kalium, magnesium, natrium, zink, vitamine B1, B6, B11 en C.  
Enalapril Zink.  
Fenobarbital Vitamine C, D, calcium, magnesium en vitamine B11.  
Fenytoïne  (anti a ritmicum) Vitamine B1.  
Fibraten als cholesterolremmer (gemfibrazil, ciprofibraat) Q10 en vitamine E.  
Gliclazide Q10 en aminozuren.  
Levo dopa Vitamine B3 en B6.  
Maagzuurremmers/maagzuurbinders (protonpompremmers als Omezaprol) Vitamine B12, bètacaroteen, Q10, vitamine C + aantasting darmflora door veranderde zuurgraad en daarmee op lange termijn mogelijk tekorten aan alle voedingsstoffen (ook aminozuren, vetten, vetoplosbare vitamines).  
Maagzuurremmers/maagzuurbinders (als Ranitidine) Vitamine B11, B12, D, ijzer, zink, calcium, Q10, aminozuren + aantasting darmflora en daarmee op lange termijn mogelijk tekorten aan alle voedingsstoffen (ook aminozuren, vetten, vetoplosbare vitamines).  
Metformine Vitamine B11 en B12.  
Methotrexaat Vitamine B11 en B12.  
Methylfenidaat (Ritalin) Foliumzuur.  
Metronidazol (vaginaal) Zink verbetert de werking (als deze uitblijft).  
Narcosemiddelen Magnesium, vitamine B6.  
NSAID’s Vitamine C, foliumzuur, vitamine B12, ijzer, kalium. Verlaagt opname alle voedingsstoffen ten gevolge van irritatie slijmvliezen.  
Oestrogenen Vitamine B1, B2, B6, B12, B11 en C.  
Ontstekingsremmers als mesalazine, sulfalazine bij I.B.D. Vitamine B11, B12, K en jodium.  
Prednison Vitamine C en selenium.  
Statines Q10, omega 3, vitamine A, D, E en K.  
Tbc-medicatie Vitamine B6.  
Theofylline (astma) Vitamine B6 (remt omzetting naar actieve vorm).  
Virusremmers (abacavir, zalcitabine, medicijnen eindigend op -ubine. Vitamine B12.  

 

Tabel 2: Voedingsstoffen die een reactie aangaan met medicijnen

Het is zeker niet alleen zo dat medicijnen een interactie aangaan met voedingsstoffen. Andersom kunnen voedingsstoffen ook een reactie aangaan met medicijnen. Bepaalde combinaties van medicijnen en supplementen zijn onwenselijk/risicovol. De meest bekende staan in deze tabel. Raadpleeg zeker uw arts of apotheker als u twijfelt. Als een voedingsmiddel de afbraak van een medicijn versneld of vertraagd, kan dit een ongunstige uitwerking hebben op uw gezondheid. Deze link van het RIVM/NVWA toont een aantal kruiden die de afbraak van medicijnen vertragen/versnellen: Sint Janskruid, Kava, Echinacea, Knoflook, Ginseng, Curcuma, Groene thee, Valeriaan, Rode Salie, Gingko en Valeriaan. Maar ook kruidenpreparaten als Mariadistel, Cranberry en Grapfefruit kunnen deze wisselwerking met medicijnen hebben zoals hieronder blijkt. En meer dan 150 mcg biotine per dag door supplementen kan laboratorium uitslagen vals positief maken (hetzij te hoge, hetzij te lage uitslagen)

Mensen met chronische ziekten of ernstige aandoeningen zoals kanker zouden zeker bedacht moeten zijn op de invloed tussen hun medicatie, hun behandeling en hun voeding of voedingssupplementen. Het online video programma van Dr. Henk Fransen (Eerst Hulp bij Kanker) kan veel inzicht geven over de do’s en de don’ts bij kanker wat betreft voeding en leefstijl.

Voedingsstof of supplement Reactie Medicijn
Avocado (hoge doseringen) Vermindert de werking van Warfarine.
Bananensap Vermindert mogelijk de werking van L-Dopa.
Brandnetel, overmaat Kan de werking versterken van Diuretica, bloeddruk- en bloedglucoseverlagende medicijnen.
  Kan mogelijk de werking verminderen van Antistollingsmiddelen.
Co-enzym Q10 Zou de werking kunnen verminderen van Warfarine, bloeddrukverlagers (theoretisch zou er in combinatie met bloeddrukmedicatie een te lage bloeddruk kunnen ontstaan).
  Zou de bijwerkingen verminderen van Statines.
Chroom Zou de bloedsuikerspiegelverstorende werking verminderen van Prednison.
Cranberry(sap) Verbetert mogelijk de werking van Antibiotica bij blaasontstekingen.
  Vermindert de werking van Warfarine.
Curcumine Kan de werking versterken van Antistollingsmiddelen en antitrombotische medicatie.
  Verbetert mogelijk de werking en vermindert de bijwerking van Anti-epileptica, cytostatica, insuline, methotrexaat, sulfalazine, mesalazine, NSAID’s, immuunsupressiva.
Echinacea Vermindert mogelijk de werking van Immuunsysteem onderdrukkende medicatie.
Niet geschikt voor mensen met auto-immuunziekten, medicijnen die het immuunsysteem onderdrukken. Niet geschikt voor mensen met auto-immuunziekten, medicijnen die het immuunsysteem onderdrukken. Niet geschikt voor mensen met auto-immuunziekten, medicijnen die het immuunsysteem onderdrukken.
Foliumzuur (2) Verbetert de werking van Antidepressiva (de meeste soorten).
Gember, overmaat Versterkt mogelijk de werking van Antistollingsmiddelen.
Ginkgo Verbetert mogelijk de werking van Bloeddrukmedicatie en bepaalde medicatie tegen erectiestoornissen.
  Vermindert de werking van Mogelijk van bloedverdunners, anti epileptica, antidepressiva, bloeddruk medicatie.
Grapefruit Kan de werking verminderen van Heel veel medicijnen. Daarom altijd ruim verspreid van medicijninname gebruiken.
Guargom Vermindert mogelijk de opname van Antibiotica, anticonceptie, paracetamol.
  Versterkt mogelijk de werking van Medicijnen als metformine.
Knoflook, overmaat Versterkt mogelijk de werking van Antistollingsmiddelen.
Kruisbloemigen, overmaat (zoals broccoli, kool, spruitjes, radijs en waterkers) Vermindert de werking van Astma-medicatie (vooral theofylline).
Mariadistel (Silybum Marianum) Kan theoretisch de werking verminderen van Alle medicijnen: het versterkt de leverfuncties: daarmee zouden medicijnen versterkt kunnen worden afgebroken.
Melatonine Versterkt mogelijk de werking van Benzodiazepines, warfarine en bloeddrukverlagende medicijnen.
  Vermindert mogelijk de werking van Warfarine en bloedglucose verlagende medicijnen.
Olijfolie Beschermt mogelijk tegen de bijwerking van NSAID’s.
Passiflora Kan de werking versterken van Rustgevende medicatie (sedativa), antistollingsmiddelen.
Probiotica Vermindert de bijwerking van Antibiotica (wel 3 uur tussen inname antibiotica en probiotica laten).
Rode klaver, overmaat Vermindert mogelijk de werking van HRT, tamoxifen, antistollingsmiddelen. Omdat het de leverfuncties ondersteunt, kan dit theoretisch leiden tot een verhoogde afbraak van medicijnen.
Sint-janskruid Vermindert de werking van, door te snelle afbraak ervan in de lever Heel veel medicijnen; hartmedicatie, anticonceptie, bloedverdunners, anti-epileptica etc.
Sojamelk (1) Vermindert de werking van Warfarine, levothyroxine.
Teunisbloemoliepreparaten Vermindert mogelijk de werking van Van ontstekingsremmende medicatie als corticosteroïden, anti-epileptica, bètablokkers en antipsychotica.
Valeriaan Versterkt mogelijk de werking van Rustgevende medicatie (sedativa) of andere medicijnen die het zenuwstelsel beïnvloeden.
Vezels Vermindert de opname van digoxine, lithium en levodopa.
  Verbetert de werking van Statine.
Vitamine B1, B6, B12 (3) Verbetert de werking van Diclofenac.
  Versterkt de werking van Nortryptiline.
Vitamine B6 (bij 25 mg, zeker in combinatie met B11, B12 en magnesium bij gelijktijdige inname) Vermindert de werking van Anticonceptie.
Vitamine E (4) Verbetert de werking van Acetylsalicylzuur (aspirine) en mogelijk ook van insuline en levodopa.
Vitamine K-rijke groente (kool, bladgroente etc.), overmaat Vermindert de werking van (daarom niet plotseling grote hoeveelheden ervan gaan eten of je waardes extra laten controleren) Antistollingsmiddelen als acenocoumarol.
Wilgsupplementen (Salix alba) Versterkt de werking van Antistollingsmiddelen en salicylaten (als acetylsalicylzuur).
Zaagbladpalm (Sereoa repens) Vermindert mogelijk de werking van Anti-androgenen, Anticonceptie, HRT.
Zout Te veel zout vermindert de werking van, te weinig zout kan zorgen voor een te sterke werking van Lithium.
Zuivel Vermindert de werking van Antibiotica, bisfosfonaten, bisacodyl, methotrexaat.
Zuivel (melk) Verbetert bij gelijktijdige inname de werking van Nitrofurantoïne (urineweginfecties).

 

Bronnen

Bronnen: http://www.merckmanual.nl/mmhe…, Interacties tussen voedingsmiddelen en geneesmiddelen van Nature/Loes Sissingh-Blok, Wisselwerking tussen medicijnen en voeding drs. BCFM van den Aarsen, Groot handboek geneeskrachtige kruiden/ Dr. Geert Verhelst, Desktop Guide to Complementary and Alternative Medicine/ Edzard Ernst ea, Interacties curcumine en andere geneesmiddelen/Loes Sissingh vanNature 12

Tabel 3: Medicijnen die invloed kunnen hebben op je gewicht, eetlust, stofwisseling of spijsvertering

Het kan ook zijn dat jouw medicijn niet zozeer invloed heeft op voedingsstoffen, maar meer op je gewicht, eetlust, stofwisseling en/of spijsvertering. De meest bekende staan in deze tabel:

Medicijn Mogelijke reacties  
Anticonceptie Verhoogt de eetlust, neiging tot vocht vasthouden.  
Antihistaminica Stimuleren vaak de eetlust.  
Antidepressiva (SSRI’s als seroxat, citalopram en fluoxetine) Stimuleren de eetlust en leiden daardoor vaak tot gewichtstoename (paroxetine lijkt de meeste gewichtstoename te geven).  
Antidepressiva (TCA’s als amitrytilin en clomipranine) Stimuleren de eetlust, vooral de zin in koolhydraten en leiden daardoor vaak tot gewichtstoename.  
Anti-epileptica Stimuleren vaak de zin in koolhydraten.  
Bètablokkers Verlagen het basaal metabolisme, neiging vocht vasthouden.  
Bloedsuikerspiegelverlagende middelen als glicazide en tolbutamide Stimuleren de eetlust en de aanmaak van vetweefsel.  
Clonidine Stimuleert de eetlust.  
insuline Remt de vetafbraak.  
Lithium Vertraagt de schildklierfunctie, vocht vasthouden, meer dorst.  
Statines Vertragen het basaal metabolisme.  

 

Bronnen

Bron: van Nature magazine 2012

(1)Cambria-Kiely JA. Effect of soy milk on warfarin effi cacy. Am Fam Physician 2003;68(8):1539-42

(2) Alpert EA. Nutrition and Depression: The Role of folate. Nutr Rev 1997;55(5):145-9 /Coppen A, Baily J. Enhancement of the antidepressant action of fl uoxetine by folic acid: a randomised, placebo-controlled trial. J Affective Disorders 2002;72(3):297-8 / Coppen A,Chaudhry S, Swade C. Folic acid enhances lithium prophylaxis. J Affect Disorder 1986;10:9-13

(3) Kuhlwein A, Meyer HJ, Kleine MW. Therapeutische Anwendung der B-vitamine.Wirkverstärkung von Diclofenac durch die vitamine B1 und b6. VitaMinSpur 1993;8:73-4/ Bruggemann G, Kuhler CO, Koch EM. Results of a double-blind study of diclofenac + vitamin B1, B6, B12 versus diclofenac in patients with acute pain of the lumbar vertebrae. A multicenter study] Klin Wochenschr. 1990 Jan 19;68(2):116-20

(4) Polasek J. Acetylsalicylic acid and vitamin E in prevention of arterial thrombosis. Can J Cardiol 1997;13(5):533-5

(5)https://www.voedingonline.nl/page/Nieuws/Bericht/2287/Biotine-interferentie-veiligheidsinformatie-opgenomen-bij-medicijnen

Over de auteur van dit artikel

Rineke is opgeleid als natuurgeneeskundig- en orthomoleculair therapeut. Ruim 15 jaar lang heeft ze mensen met chronische klachten begeleid in haar praktijk op het gebied van voeding en leefstijl. Inmiddels richt ze zich volledig op het inspireren van mensen om te kiezen voor onbewerkt, gezond, duurzaam en divers voedsel via haar boekenlezingen, platforms, magazines en trainingen. Omdat het voor veel mensen moeilijk bleek om gezond eten in de praktijk te brengen, begon ze in 2011 boeken te schrijven.

(H)eerlijke recepten plus uitgebreide achtergrondinformatie om je gezondheid positief te beïnvloeden, vormen in alles wat ze schrijft de rode draad. Het geld van haar bestsellers investeert ze grotendeels in hun biodiversiteitsproject Heerlijk Westerwolds Land. Door een boek te kopen of cadeau te geven ondersteun je niet alleen haar gedachtengoed maar maak je het ook mogelijk dat Rineke volledig onafhankelijk van subsidies, adverteerders of financiers haar jarenlange kennis en recepten gratis kan blijven delen. Meer over Rineke

rineke-dijkinga-met-dienblad.e5b31b6a

Disclaimer

Deze informatie vervangt geen enkele medische of voedingskundige behandelingen of adviezen. Het is niet bedoeld als therapie, maar als ondersteuning in de breedste zin van het woord. De auteur is niet verantwoordelijk voor eventuele klachten en bijwerkingen. Mensen die deze informatie opvolgen doen dit op eigen risico. De lezer wordt uitdrukkelijk geadviseerd om zich te wenden tot zijn arts als hij/zij twijfels heeft over zijn persoonlijke gezondheidssituatie. Hoewel de informatie met grote zorg en na gedegen onderzoek is samengesteld, stelt de auteur zich niet aansprakelijk voor eventuele schade als gevolg van eventuele onjuistheden en/of onvolledigheden in deze informatie. Zeker niet als u ook medicijnen gebruikt. Raadpleeg ook dan een deskundige.

De informatie op deze website gaat over voeding, soms met een link naar voedingssupplementen. Houd er s.v.p rekening mee dat:

  • Voeding slechts één van de pijlers is waarmee onze gezondheid te beïnvloeden is. Ontspanning, beweging, omgeving (in de brede zin van het woord) en voldoende slaap zijn even belangrijke pijlers.
  • Informatie over voedingsstoffen niet een-op-een kan worden doorvertaald naar supplementen. Andersom kunnen onderzoeken die worden aangehaald op basis van supplementen niet een-op-een worden doorvertaald naar voeding.
  • Voeding die als gezond te boek staat is slechts gezond als jij het kunt verteren. (Denk ook aan eten wat je slecht verteert als je eigenlijk geen trek hebt).
  • In bepaalde periodes van je leven kunnen voedingstoffen die als gezond te boek staan (tijdelijk) minder geschikt zijn. 
  • Alle grote onderzoeken die over voeding gepubliceerd zijn gaan over voedingspatronen, niet over losse voedingsstoffen. Ook al worden er soms individuele voedingsstoffen genoemd, ze hebben pas effect als ze onderdeel worden van een gezond voedingspatroon en een gezonde leefstijl.
  • Op deze website wordt GEEN specifieke voedselstroming gevolgd. Daarom zijn sommige recepten of weetjes niet geschikt bij specifieke dieten.