December 2021: het nieuwe normaal.

5 december 2021

Nee, helaas heeft mijn extra bordje met ‘Werk aan je weerstand door voeding en leefstijl’ het niet gehaald op de laatste persconferentie. Zie mijn blog de hamer en de timmerman. Maar zoals ook Maurice van den Bosch, voorzitter van de raad van bestuur van het OLVG in dit interview zei: “We hoeven niet te wachten op Den Haag: We moeten en kunnen zelf de regie pakken.

De feestmaand december is begonnen. Sinterklaas is net achter de rug. Op naar de Kerst. Zou het niet fantastisch zijn om nu de regie te pakken en in december de mooiste en lekkerste maaltijden en hapjes op tafel te zetten die jouw gezondheid en die van aarde een gezonde dienst bewijzen? Waar je volop van kunt genieten omdat het:

  • Mooi voor jouw gezondheid,
  • Mooi voor de aarde is,
  • en mooie geniet-momenten oplevert

NB: dit is een beetje een 'kort-door-de-bocht'versie. Om het niet te lang en te ingewikkeld te maken. De uitgebreide achtergrond informatie tref je aan in mijn boek 'Je Brein Vitaal'. Onderaan dit artikel staan wel alle bronnen die ik voor dit artikel gebruikt heb,

Nu of in januari?

Vorige week kopten kranten weer dat bijna de helft van de wereldbevolking zo slecht eet, dat dit een bedreiging vormt voor onze gezondheid: voor de gezondheid van mens en planeet. De feestmaand komt dus bovenop ons, gemiddeld genomen ongezonde eetpatroon. Met vaak nog meer van hetzelfde. Of in veel gevallen nog iets ongezonder. Zelfs al eet je dagelijks wel heel gezond, een maand is voor menig mens te lang. Ook kortdurende ongezonde eet- en drinkgewoontes kunnen  flinke en langdurige consequenties hebben, zeker omdat ze je darmgezondheid flink kunnen ondermijnen.

Juist in deze periode, waarin ons immuunsysteem zó op de proef wordt gesteld en we héél ver gaan in onze pogingen om kwetsbare mensen in de samenleving te beschermen, vind ik het meer dan logisch om ook met voeding en leefstijl onze naasten en zwakkeren te beschermen. De afgelopen 2 jaar zijn we continue opgeroepen om onze verantwoordelijkheid te nemen. Laten we die verantwoordelijkheid dan ook nemen voor onszelf en degenen die we voedsel voorzetten. Laten we ‘geen olie op het vuur gooien’ deze feestmaand. Of je nu eten serveert tijdens een vergadering, vanuit een bedrijfskantine, restaurant, cateringbedrijf, vereniging, zorgkeuken of vanuit je keuken thuis. Feestjes worden pas écht feestjes als ze dat ook zijn voor je gezondheid, is mijn oprechte overtuiging. En wat een feest kan gezond eten zijn voor je smaakpapillen! En om te zien! En om klaar te maken!

'Wacht niet op de perfecte gelegenheid om te beginnen, beginnen maakt de gelegenheid perfect.'

onbekend

MOOI voor onze gezondheid

Maak van feestjes ook feestjes voor je darmen, brein, immuunsysteem en je hormonen.

Wat zou er gebeuren als we met z’n allen een andere invulling geven aan ‘de bloemetjes buiten zetten’ als het gaat om eten? Natuurlijk is er niets mis mee om op zijn tijd een feestje te vieren en je even lekker aan iets ongezonds te buiten te gaan. Sterker nog, dat kan wonderen voor je doen door de ontspanning en sociale aspect ervan. Een gezond lichaam kan iets ongezonds ook prima aan. Maar al met al zetten we jaarlijks met feestjes, vakanties, borrels en barbecues de bloemetjes misschien net iets te vaak buiten. Zeker in de decembermaand.  En zeker in déze decembermaand waarin ons immuunsysteem zo op de proef wordt gesteld.

Zie ook mijn blogs:  'Gastvrije Nederlanders' &  Cultuurbarbaar of spelbreker? 

pannenkoek van lokale granen met lokale seizoengroenten

Een pannenkoek van verschillende soorten (lokale) granen en seizoengroenten. Een feestje voor je smaakpapillen, ogen en gezondheid toch?

Het nieuwe normaal

Het recept van bovenstaande feesttaart vind je in mijn blog "Het nieuwe normaal" dat ik schreef voor Medisch Dossier magazine.

Ik blijf het lastig vinden dat deze bloemetjes toch vaak gepaard gaan met ‘overdadig en ongezond’. De meeste borrel- en feesthapjes zijn niet echt een feestje voor onze darmen, immuunsysteem, hormonen of brein. Vaak bevatten ze flink wat AGEs (sterke vrije radicalen), transvetten of geraffineerde en teveel omega 6-vetzuren, zijn ze leeg (zonder voedingswaarde en vezelarm zodat onze darmbacteriën verhongeren), hebben ze een hoge Glycemische Lading (waardoor en pieken en dalen in onze bloedsuikerspiegel ontstaan en bovendien ontstekingsreacties in onze darmen) en zijn het flink bewerkte voedingsmiddelen. (UPF).

Het gemiddelde Westerse voedingspatroon en de gevolgen voor onze gezondheid

Overal waar wordt overgestapt op het westerse voedingspatroon nemen welvaartsziekten snel toe. Dit komt omdat het westerse eetpatroon allerlei ontstekingen uitlokt.

Voeding die potentieel gezonde bacteriën te eten geeft of eet je voeding die potentieel ziekmakende bacterien het naar de zin maakt?

Dat zijn krasse uitspraken, vind je niet? De reden hiervan is -super kort door de bocht uitgelegd- dat het onze darmen (waar 70-80% van ons immuunsysteem huist) omturnt tot een ontstekingsbevorderend orgaan. In je darmen leven zowel potentieel gezondmakende en ziekmakende micro-organismen in harmonie samen. Als je gezondheidsbevorderende bacteriën goed te eten geeft (veel vezels uit groente, fruit etc, onbewerkt voedsel etc), kunnen potentieel schadelijke bacteriën en schimmels simpelweg minder snel het roer overnemen. ‘Foute’ bacteriën produceren namelijk allerlei stoffen die schade/ontstekingen in de darm- en aan de darmslijmvliezen kunnen veroorzaken. En als je darmslijmvliezen eenmaal beschadigd (leaky) zijn dan kunnen ziekmakende stoffen en micro-organismen gemakkelijk jouw bloedbaan bereiken en daar ook ontstekingen aanrichten. Dit is al lang bekend. Maar dat zelfs kortdurende (van een paar weken) ongezonde eetgewoonten zoveel impact hebben, dat weten we nog niet zo heel lang.

De ontstekingen die op basis van voedsel ontstaan kunnen bijdragen aan chronische ontstekingen/klachten/ziekten in zowel je darmen/darmslijmvliezen, maar ook in je lijf en brein. Chronische ontstekingen kunnen van alles ontregelen je energie, stemming, vitaliteit en immuunsysteem. En nee, die ontstekingen zelf hoef je niet te merken. Vaak is het enige 'zichtbare' in je bloed dat je CRP waardes licht verhoogd zijn.

De negatieve gevolgen voor onze gezondheid lijken vooral door onderstaande groepen voedingsmiddelen te worden veroorzaakt.  Zie het oranje kader onder deze 5 groepen voedingsmiddelen voor tekst & uitleg.

1) Frisdranken en sapjes

Onze (zeer regelmatige) consumptie van suikers (vooral de combinatie van geraffineerde glucose/fructose zoals in veel frisdranken) veroorzaakt ontstekingen die wekenlang na kunnen ijlen. Ook bij gezonde jonge mensen kan vooral de fructose erin een verhoging van de ontstekingswaarde CRP in het bloed veroorzaken.


2. Het is vezelarm

Een gebrek aan vezels in je voeding door te weinig koolhydraten (groente, fruit, peulvruchten etc) kan verstrekkende gevolgen hebben voor je gezondheid en de diversiteit van je microbioom. Het kan, zelfs binnen 4 weken*, al leiden tot een flinke en langdurige verandering van de darmflora. Dat kan grote gevolgen hebben voor je gezondheid: van je immuunsysteem, gewicht, tot de aanmaak van 'feelgood stoffen' toe. Lees verder via 'Disbalans in je darmen'.

* Wetenschapper Tom Spector toonde aan dat ruim eenderde van zijn gezonde microbioom na 10 dagen was verdwenen toen hij enkel fastfood at. Enkel fastfood eten is natuurlijk extreem. En dat zullen ook maar zeer weinig mensen doen. Toch is het bizar dat je in 10 dagen zo'n verandering kunt aanrichten. Het punt is echter: zo'n 70% van ons gemiddelde supermarktvoedsel is 'ultra processed food': je bonbon ziet er dan misschien niet uit als fastfood, maar is het eigenlijk wel. Sterk industrieel bewerkt voedsel is iets waar je gezonde darmbacteriën onder lijden. En als zij lijden, dan lijdt op de duur je hele lijf en brein mee.

Ook van een brood kun je een mooie en heerlijke vezelrijke versnapering maken: zoals dit brood met zeewieren, groenten, kruiden en volkoren meel. Klik hier voor het groentebrood.

3) Veel snelle koolhydraten/suikers

glutenvrije kruidnoten

Als je weet welke voedingsmiddelen je bloedsuikerspiegel sterk kunnen verstoren is het zo gemakkelijk om het anders te doen. Je kunt bijna dezelfde gerechten blijven maken maar met net andere ingrediënten. Of je nu een pepernoot eet van bloem en veel glucose/fructose of je maakt ze zelf van volkorenmeel, heel weinig suiker en kastanjemeel......het is een wereld van verschil voor zowel je darmen als je bloedsuikerspiegel. Klik hier voor het recept ervan.

Los van frisdranken en sapjes bestaat ook de rest van ons voedingspatroon voor een groot deel uit snelle koolhydraten. Denk in december aan pepernoten, chocoladeletters, kerstbrood, stokbrood, oliebollen, toastjes, toetjes etc. Dit zijn voedingsmiddelen met een hoge Glycemische Lading: dat wil zeggen dat de koolhydraten erin snel in onze darmen worden omgezet in suikers en snel in de bloedbaan worden opgenomen. In de jaren dat ik nog een praktijk had, heb ik het zo vaak gehoord: mensen die eindelijk hun bloedsuikerspiegel stabiel hadden en daar zo van waren opgeknapt. Maar door de overmaat aan suikers en snelle koolhydraten gedurende de decembermaand (of paasdagen of vakanties) konden ze er daarna zeer moeizaam weer mee stoppen. Lees verder in mijn artikel Koolhydraten kunnen je maken of breken

Ook gaan veel mensen in januari over op een koolhydraatarm dieet. Ook dat, blijkt uit een groot onderzoek, op lange termijn niet zo heilzaam te zijn als men vaak denkt. Althans als koolhydraten worden vervangen door dierlijke eiwitten en vetten. Bij plantaardige eiwitten en vetten in combinatie met weinig koolhydraten werd geen negatief effect op de gezondheid gevonden. Met andere woorden: zowel een hoge als een te lage inname van koolhydraten kan een risico voor je gezondheid inhouden.

Vaak scheren we koolhydraten over een kam. En dat is jammer. De overmaat aan snelle suikers kunnen we inderdaad missen als kiespijn. Maar wat zijn er veel zogenaamde essentiële suikers waar we onze gezondheid een geweldige dienst mee kunnen bewijzen. Laat ze weer een heerlijk onderdeel van je voedingspatroon worden! Bijvoorbeeld door met mate oude graansoorten en peulvruchten te eten. Zie verder mijn artikel Granen verguisd en bejubeld.

4) Veel is industrieel bewerkt (UPF)

Welke voedingsmiddelen vallen er onder de noemer UPF (Ultra Processed Food)?

Zo'n 70% van het voedsel in de supermarkt is industrieel bewerkt(UPF) en het vertegenwoordigt zo'n 60% van onze totale calorie-inname.

Het zijn vooral: ijs, koekjes, snoep, zoete zuiveldranken, pizza, chips en snacks, frisdranken, kant-en-klare voedingsmiddelen en gezoete ontbijtgranen. Lees verder in dit artikel van Natuurdietisten.nl. Vaak herken je ze aan:

  • de vele ingrediënten op het etiket: Suikers onder allerlei namen, geharde/gehydrogeneerde vetten
  • opsommingen van onbekende ingrediënten & E-nummers die je nog nooit in een kookboek gezien hebt.
  • het is gemaksvoedsel waar je vaak maar een paar ingrediënten aan toe hoeft voegen, zo kunt eten of alleen nog hoeft op te warmen
  • het feit dat ze meestal goedkoop zijn in vergelijking met écht voedsel

Zie dit willekeurige voorbeeld van een kerststol met flink wat UPF ingrediënten:

Ingrediënten: tarwebloem, 20% rozijn, suiker, water, 8,4% amandel, 4,1% krent, hazelnoot°, bakkersgist, 2,1% sinaasappelschil, tarwegluten, stabilisator (sorbitol [E420]), weipoeder, veldbonenmeel, scharrelei-eiwit, glucose-fructosestroop, dextrose, gejodeerd zout, scharrelei, emulgator (mono- en diglyceriden van vetzuren [E471], mono- en diglyceriden van vetzuren, veresterd met monoacetyl- en diacetylwijnsteenzuur [E472e], natriumstearoyl-2-lactylaat [E481]), roggebloem, wei-eiwitconcentraat, plantaardige olie (raap, katoenzaad, zonnebloem), verdikkingsmiddel (cellulosegom [E466]), aroma's, vanillearoma, natuurlijk aroma, rijsmiddel (natriumcarbonaat [E500]), meelverbeteraar (ascorbinezuur [E300]), kleurstof (caroteen [E160a], riboflavine [E101]), tarwemoutmeel, zuurteregelaar (citroenzuur [E330]), gist.

Deze selleriesalade is inderdaad wel wat meer werk dan een bakje selleriesalade in de winkel kopen. Maar het bevat heel veel niet: geen slechte/geharde vetten, geraffineerde suikers & zout en allerlei E nummers. Wél ingrediënten die je gezondheid een dienst bewijzen.

5) Een overmaat aan Omega 6 vetzuren

Ons gemiddelde Westerse voedingspatroon bevat naar schatting zo'n 15-20 x meer Omega 6 vetzuren dan Omega 3 vetzuren. De ideale balans (maximaal 4 x zoveel Omega 6 vetzuren dan Omega 3)  is een beetje zoek. Een overmaat aan Omega 6 ten opzichte van Omega 3 zorgt verhoogt het risico op ontstekingen. Nagenoeg alle Westerse ziektebeelden hebben een link met ontstekingen. Zie verder het uitgebreide artikel de Omega 3/6 balans. Zelf je eten maken van enkelvoudige ingredienten, geeft je de mogelijkheid om baas te worden in je eigen buik: je kunt immers zelf je gezonde vetten kiezen. Zou je alleen al je sauzen en spreads zelf maken, dan zet je al prachtige stappen. Zie verder mijn artikel: Spreads, 10 redenen om ze vaker te maken.

rauwmelkse hangop met Omega 3 vetzuren

Zure zuivel van dieren die hebben losgelopen en hun eigen kostje hebben opgescharreld leveren een evenwichtige hoeveelheid Omega 3 en 6 vetzuren. Voeg nog wat lijnzaad en walnoten toe en je hebt een prachtig ontbijt. Zeker als je wat rood zomerfruit 'gehamsterd' hebt in de zomermaanden. Lekker om het zomerfruit warm te serveren.

De overmaat aan Omega 6 vetzuren in ons voedingspatroon is vooral het gevolg van onze hoge consumptie van:

  • Margarine, bakboters, zonnebloemolie;
  • Bewerkt/kant-en-klare voedsel; 
  • Vlees, vis, zuivel, en eieren van dieren die NIET hun eigen kostje opscharrelen.

Waarom hebben bovengenoemde 5 voedingsfactoren zoveel invloed hebben op ontstekingen, ons gewicht en ons immuunsysteem

Ik noem een paar gevolgen van bovenstaande 5 voedingsfactoren in willekeurige volgorde. Ze beïnvloeden elkaar op vele fronten. Dit is slechts een summiere opsomming. Uitgebreide informatie vindt je in mijn boek 'Je Brein Vitaal'.

Voeding met een hoge Glycemische lading, zie hierboven punt 1 en 3 veroorzaken, los van hun effect op de bloedsuikerspiegel, een sterkere 'na-de-maaltijd-ontstekingsreactie' in de darm (officieel PPIR genoemd), waardoor meer vrije radicalen ontstaan en ontstekingsprocessen extra worden aangejaagd. Het gros van de 10 miljoen Nederlanders met een chronische aandoening heeft een ontstekingsziektebeeld. Dus des te minder vaak (en lang) we voeding met een hoge Glycemische Lading eten, des te beter het dus is voor onze gezondheid. Of we nu gezond of ziek zijn.

Wie enkel een verstoorde bloedsuikerspiegel heeft, merkt dit vaak vooral aan zijn/haar gewicht, stemming, slaap, hormoonbalans, vitaliteit etc. Chronisch verhoogde bloedsuikerspiegels kunnen leiden tot overgewicht.  Bij overgewicht neemt het risico op metabool syndroom, insuline resistentie en diabetes toe. In veel gevallen raakt dan zowel de stofwisseling als het immuunsysteem ontregelt. Bij overgewicht is er bovendien al sprake van een chronische ontstekingstoestand. Zie mijn artikel overgewicht. Mogelijk is dit ook de reden waarom Corona zo heftig toeslaat bij mensen met een verstoorde stofwisseling: Bijna 80% van de mensen die op de IC met corona belandt, heeft overgewicht. En zoals gezegd kan het tot flinke verstoringen van het immuunsysteem leiden. Zie het bijzonder duidelijke artikel van Prof. Frits Muskiet  hierover: Overgewicht geeft virussen meer kans’.

De gevolgen van bewerkt voedsel, zie bij punt 4:

  1. Daarvan weten we dat je daarmee makkelijk zo’n 500 kcal. per dag extra eet ten opzichte van onbewerkt voedsel. Zou het dus niet heel logisch zijn om dat als eerste preventiemiddel in te zetten? En helemaal om ons in december- een maand met nog meer bewerkt voedsel- te behoeden voor de december kilo’s door veel meer onbewerkt voedsel te eten? Logischerwijs scheelt dat kilo's. Die menigeen er in januari met zeer veel moeite weer af wil zien te krijgen. "Wat er niet aankomt, hoeft er ook niet af", was jaren geleden een veelgehoorde reclameslogan. En zo is het! 
  2. Het is voor veel mensen lastig om weer uit de 'tang' van bewerkt voedsel te komen. Hun bloedsuikerspiegel is zo verstoort dat ze wel zoetigheide 'moeten' blijven eten. Lees verder in mijn artikel Koolhydraten kunnen je maken of breken.
  3. Nog altijd gaat een deel van de mensen in januari rigoureus op dieet. Maar helaas leiden dieten -waarbij mensen 35% minder calorieën eten dan ze deden, ook tot een flinke disbalans in de darmen, En nog vervelender is: het draag bij aan een darmflora die weer gemakkelijk overgewicht in de hand werkt. Zeker als mensen koolhydraatarm gaan dieten en hun koolhydraten omruilen voor dierlijke eiwitten en vetten. 
  4. Los van bovengenoemde is industrieel bewerkt voedsel vaak heel ‘energiedicht’, met veel calorieën dus: maaltijden met veel calorieën en vet kunnen er ook voor zorgen dat de darmflora veranderd in een ontstekingsbevorderend milieu.
  5. Bewerkt eten is vaak hoog-glycemisch zijn en flink wat AGEs (sterke vrije radicalen) kunnen bevatten. Juist bij mensen met een verstoorde metabole stofwisseling kunnen AGEs voor extra ontstekingswaarden en verstoringen van het immuunsysteem leiden.
  6. Daarnaast is bewerkt voedsel arm aan voedingsstoffen. Zeker bij een ernstige infectie moet het immuunsysteem volop de beschikking hebben over vitale voedingsstoffen. Denk aan eiwitten, zink, vitamine D, selenium etc. Ook geeft bewerkt voedsel een groter risico’s op overgewicht, zie punt 1. Mensen met overgewicht zijn daardoor vaak ondervoed, zie ook dit artikel van hoogleraar Gerjan Navis. En mensen met overgewicht en een verarmd voedingspatroon zijn ook weer vatbaarder voor ernstige gevolgen van een Covid-19 infectie. 
  7. Bewerkt voedsel is vaak arm aan vezels. En dat is een ramp voor onze darmgezondheid, waar zo'n 70-80% van ons immuunsysteem huist. Zie verder mijn artikel boterzuur om een indruk te krijgen wat vezels-via de aanmaak van boterzuur- allemaal doen voor je gezondheid. 

Het bijzondere aan ons ‘feest-eten’ is vaak dat we al deze componenten in een maaltijd stoppen: veel vet, veel calorieën en veel zoetigheid. Terwijl er zoveel mooie, goede en lekkere alternatieven zijn. Zie mijn blog Mooi & betaalbaar eten met de feestdagen.


MOOI voor de aarde

Deze week zag ik de Zembla-uitzending een bord vol ontbossing en bedacht dat we, zeker in december, toch heel veel kunnen doen aan de gezondheid van onszelf en de aarde. Door veel meer van het seizoen uit je eigen regio te eten bijvoorbeeld. Ik dacht terug aan onze Kerst in Amsterdam vorig jaar. De vele billboards met aanbiedingen van gourmetvlees maakte mij verdrietig. Ik weet het nog goed: 450 gram voor € 4,49. Ongelooflijk dat vlees zo goedkoop kan zijn. Dat kan nooit als je de real-price voor de gezondheid van mens, natuur en milieu meerekent. Laat ons aan Loesje  denken als we vlees kopen: "Eerlijk vlees knalt niet per kilo".

Een prachtige uitspraak van Michiel Korthals (in zijn boek Eetbare natuur is: Kiezen we voor 'snackbarvoedsel' met veel vlees en kaas, dan kiezen we voor een landschap met veel eentonig veevoer, hier of ver weg. Wat we eten en drinken bepaalt de landschappen hier en verder weg. En ja, duurzaam lokaal voedsel lijkt duurder. Maar is het natuurlijk niet. Zie ook deze Greenpaper van Bionext.

Het goede nieuws: we bepalen voor een groot deel zelf hoe het landschap eruitziet waarin we willen leven. Dat is toch prachtig: elke dag kun je voedsel kiezen dat dichtbij de natuur, de boer en de consument staat. De overheerlijke pannenkoek aan het begin van deze blog (recept uit mijn bookazine 'Mooi Eten' bestond bijna uit 100% Nederlandse ingrediënten. Zo lekker!😘😘 En het leverde ook afgleopen zomer weer een prachtig landschap op. Zie hiernaast. 

Agroforestry, houtwallen en akkertjes op Heerlijk Westerwolds Land.

De houtwallen en kleine akkertjes op Heerlijk Westerwolds Land (Agroforestry) Zo mooi voor de diversiteit. En die diversiteit speelt weer een sleutelrol in onze gezondheid.

MOOI Genieten

Kerst- en Oud en Nieuw gaan er ook dit jaar weer heel anders uitzien dan we gewend waren. Met alle restricties over de groepsgrootte thuis, sluitingstijden horeca etc. Toch zie ik daar ook weer voordelen van. Omdat je lekker zelf kunt gaan koken. Ik citeer een aantal mensen die prachtige uitspraken doen over zelf weer je eten opscharrelen en zelf weer bereiden: 

“ Wie weet leer je jezelf het best kennen door werkelijk weer met eten bezig te zijn. De ingewikkeldste uitdagingen waar we voor staan, gaan allemaal over de manier waarop we met voedsel omgaan: Van klimaatverandering tot watertekorten­­, bedreigde biodiversiteit en dieet-gerelateerde ziekten. Het krachtigste middel om de wereld te veranderen is daarom voor haar dan ook overduidelijk: voedsel. “Van oudsher bestaat ons voedsel uit levende dingen die we verzamelen, verzorgen, doden en koken, zodat we kunnen leven. Voedsel is leven." Carolyn Steel

"Misschien is een goede maaltijd bereiden wel een van meest zinvolle dingen die je kunt doen op aarde. Je houdt leven in stand, je toont liefde. Wanneer je eerlijke lokale ingrediënten gebruikt, maak je de wereld een betere plek door te koken.” Carolyn Steel

"De maaltijd betekent genieten van het eten dat het genieten van de aanwezigheid van anderen versterkt. De maaltijd is de koningsweg naar echte humaniteit, naar respect voor wat leeft". Michiel Korthals. 

Volgens de laatste auteur laten we onze weinig voedselvaardigheden verdorren. Dus baas in eigen buik deze decembermaand? 

Een aantal duurzame, lokale initiatieven voor je december inkopen.

Over de auteur van dit artikel

Rineke is opgeleid als natuurgeneeskundig- en orthomoleculair therapeut. Ruim 15 jaar lang heeft ze mensen met chronische klachten begeleid in haar praktijk op het gebied van voeding en leefstijl. Inmiddels richt ze zich volledig op het inspireren van mensen om te kiezen voor onbewerkt, gezond, duurzaam en divers voedsel via haar boeken, lezingen, platforms, magazines en trainingen. Omdat het voor veel mensen moeilijk bleek om gezond eten in de praktijk te brengen, begon ze in 2011 boeken te schrijven. 

(H)eerlijke recepten plus uitgebreide achtergrondinformatie om je gezondheid positief te beïnvloeden, vormen in alles wat ze schrijft de rode draad. Het geld van haar bestsellers investeert ze grotendeels in hun biodiversiteitsproject Heerlijk Westerwolds Land. Door een boek te kopen of cadeau te geven ondersteun je niet alleen haar gedachtengoed maar maak je het ook mogelijk dat Rineke volledig onafhankelijk van subsidies, adverteerders of financiers haar jarenlange kennis gratis kan blijven delen.

Disclaimer

Deze informatie vervangt geen enkele medische of voedingskundige behandelingen of adviezen. Het is niet bedoeld als therapie, maar als ondersteuning in de breedste zin van het woord. De auteur is niet verantwoordelijk voor eventuele klachten en bijwerkingen. Mensen die deze informatie opvolgen doen dit op eigen risico. De lezer wordt uitdrukkelijk geadviseerd om zich te wenden tot zijn arts als hij/zij twijfels heeft over zijn persoonlijke gezondheidssituatie. Hoewel de informatie met grote zorg en na gedegen onderzoek is samengesteld, stelt de auteur zich niet aansprakelijk voor eventuele schade als gevolg van eventuele onjuistheden en/of onvolledigheden in deze informatie. Zeker niet als u ook medicijnen gebruikt. Raadpleeg ook dan een deskundige.

  • De informatie op deze website gaat over voeding, soms met een link naar voedingssupplementen. Houd er s.v.p rekening mee dat:
  • Voeding slechts één van de pijlers is waarmee onze gezondheid te beïnvloeden is. Ontspanning, beweging, omgeving (in de brede zin van het woord) en voldoende slaap zijn even belangrijke pijlers.
  • Informatie over voedingsstoffen niet een-op-een kan worden doorvertaald naar supplementen. Andersom kunnen onderzoeken die worden aangehaald op basis van supplementen niet een-op-een worden doorvertaald naar voeding.
  • Voeding die als gezond te boek staat is slechts gezond als je het kunt verteren.
  • Alle grote onderzoeken die over voeding gepubliceerd zijn gaan over voedingspatronen, niet over losse voedingsstoffen. Ook al worden er soms individuele voedingsstoffen genoemd, ze hebben pas effect als ze onderdeel worden van een gezond voedingspatroon en een gezonde leefstijl.
  • Op deze website wordt niet een specifieke voedselstroming gevolgd. Daarom zijn sommige recepten of weetjes niet geschikt bij specifieke dieten.